Zehirlenme, vücut için zehirli olan toksik maddenin ya da normalde toksik olmayan bir maddenin yüksek oranda alınmasıyla bir yada birden fazla vücut fonksiyonunun bozulması olarak tanımlanabilir. Zehirlenme, kişinin yaşına, fizyolojik özelliklerine, maruz kalınan toksik maddenin türüne, vücuda alınış şekline ve dozuna gore farklılık gösterir. Zehirlenmelerin %60’ı 5 yaşın altındaki çocuklarda ve %90’ı ev ortamında meydana gelir. Zehirlenmeye yol açan etkenlerin başlangıcında ise sindirim kanalıyla alınan, bozuk gıda, ilaç, alkol ve mantar gelir. Sadece zehirlenme, solunum ya da cilt kanalıyla da gerçekleşebilir.
Zehirlenmenin niçin kaynaklandığına bağlı olarak kişide görülen yakınma ve bulgular farklılık gösterir. Aynı şekilde tedavinin türü de zehirlenmeye neden olan etkenin saptanmasına bağlı olarak değişmiş olur. Kişinin değişik sebeplerle zehirlendiği fark edildiğinde ilk olarak zehirlenmeye neden olan toksik madde hastadan uzaklaştırılmalı ve hızlıca ilk yardım alabileceği kuruluşa başvurulmalıdır.
Zehirlenmeye neden olan etkenler nedir?
Zehirlenmeye neden olan etkene bağlı olarak kişide pek oldukca değişik emare ortaya çıkabilir. Bazı zehirleme türleri kişinin yaşamını kaybetmesine niçin olabilecek kadar ciddi boyutta olabilir. Bu yüzden zehirlenmeye neden olan etkenin saptanması son aşama önemlidir. Zehirlenme üç değişik şekilde gerçekleşir.
Sindirim kanalıyla gerçekleşen zehirlenmeler
Ağız kanalıyla alınan toksik maddelerin yol açmış olduğu zehirlenme, dünya genelinde en sık görülen zehirlenme türüdür. Bozuk besinler, zehirli mantar türleri, aşırı alkol kullanımı, yüksek dozda ilaç alınması, temizlik ürünleri şeklinde kimyasal maddelerin bilgili ya da bilinçsiz olarak içilmesi, sindirim kanalıyla gerçekleşen zehirlenmelerin önderlik yapar. Besin zehirlenmesi emareleri de zehirlenmeye yol açan etkene gore farklılık gösterir.
Besin Zehirlenmeleri: Çoğunlukla bakteri ya da toksinlere maruz kalan yiyecek ya da içeceklerin tüketilmesiyle meydana gelir. Besin zehirlenmesi en sık; iyi pişmemiş et, balık, pastörize edilmemiş süt ve arıtılmamış suda yer edinen kampilobater (Campylobacter) adlı bakteriye bağlı olarak gerçekleşir. İkinci en sık rastlanan etken ise salmonella adlı bakteridir. Bu bakteri de pişmeden yumurta, pişmeden et, pastörize edilmemiş süt ve kümes hayvanlarında bulunur. E. coli (Escherichia coli, koli basili), clostridium botulinum, listeria, shigella ve klostridya adlı bakteriler, gıda kaynaklı zehirlenmeye neden olan öteki faktörler içinde yer alır. Besin zehirlenmelerinde çoğunlukla bulantı, kusma, şişkinlik, ishal ve karın ağrısı şeklinde emareler görülür.
Kimyasalların Yutulması: Kimyasalların yutulmasına bağlı olarak gerçekleşen zehirlenme, bilgili ya da bilinçsiz olarak gerçekleşebilir. Bilinçsiz zehirlenmeler çoğunlukla kimyasalların öncesinden gıda maddesi içeren ürünlerin kutularına koyulmasıyla gerçekleşir. Çamaşır suyu, tuz ruhu, ağartıcı ve açıcı şeklinde kimyasalların oral yolla vücuda alınması son aşama tehlikelidir. Üçüncü aşama yiyecek borusu yanıklarına neden olabilen bu durumda ürünün yine aynı yoldan geçerek oluşturduğu tahribatı arttırmaması için şahıs kesinlikle kusturulmamalıdır. Kişiye su, süt, ayran vb. içecekler verilmemelidir. Mümkün olan en kısa sürede hastaya koma pozisyonu (sağ tarafa yatar şekilde yarı yüzükoyun) verilmeli, üstü örtülmeli ve ambulans çağrılmalıdır. Mide bulantısı, ishal, midede ve boğazda yanma hissi şeklinde emarelerle karakterizedir.
İlaç Zehirlenmeleri: Ölümle sonuçlanabilecek kadar ciddi problemlere neden olabilen ilaç zehirlenmesi, evlatların ilaçları yanlışlıkla fazla oranda içmesiyle olabileceği şeklinde ilaçların bilgili olarak içilmesiyle de gerçekleşebilir. Erken fark edildiğinde ve hızla müdahale edildiğinde tesirleri önlenebilen bu zehirlenme türünde hasta, ambulans gelene kadar koma pozisyonunda bekletilmelidir. İlaç zehirlenme emareleri, bulantı, kusma, kasılma, kramp, karın ağrısı, solunumun hızlanması, nabzın artması, uyku hâli, baygınlık ve şuur kaybı şeklinde görülebilir.
Solunum kanalıyla gerçekleşen zehirlenmeler
Zehirli maddelerin solunmasıyla gerçekleşen bu durum, en sık rastlanan ikinci zehirlenme türüdür. Zehirli maddelerin solunum kanalıyla vücuda girmesiyle oluşan solunum zehirlenmesi, çoğunlukla tüp kaçağı, baca sızıntısı, egzoz gazı şeklinde nedenlere bağlı olarak ortama sızan karbonmonoksit gazının solunum edilmesiyle oluşur. Baş ağrısı, bulantı, bitkinlik, nefes darlığı, kalp çarpıntısı en sık görülen bulgular içinde yer alır. Bu şeklinde durumlarda şahıs, hızla temiz hava alabileceği bir ortama çıkarılmalı, gazın bulunmuş olduğu ortamdaki tüm cam ve kapılar açılarak mekan havalandırılmalıdır. Hastanın bilinci kapalıysa koma pozisyonu verilerek ambulans çağrılmalıdır.
Solunum zehirlenmelerine neden olan bir öteki unsur de çamaşır suyu şeklinde kimyasal maddelerin değişik bir kimyasalla karıştırılarak kullanılmasıdır. Çamaşır suyu ile tuz ruhunun beraber kullanımı buna en iyi örnektir. Göz yanması, cilt kaşıntısı, kızarıklık, bulantı, kusma, solunum sıkıntısı, baş dönmesi, ishal ve göğüs ağrısı en sık görülen emareler arasındadır. Bu şeklinde durumlarda da şahıs hızla bulunmuş olduğu ortamdan uzaklaştırılmalı, kusturulmamalı ve hızla sıhhat kuruluşuna götürülmelidir.
Cilt kanalıyla gerçekleşen zehirlenmeler
Toksik maddelerin, cilt ile temasıyla gerçekleşen bu zehirlenme türü, çoğunlukla böcek sokması, ilaç enjeksiyonu, saç boyası ve zehirli kimyasalların deriye teması ya da deri kanalıyla emilimi ile gerçekleşir. Cilt zehirlenmelerinde emare çoğunlukla temasın gerçekleştiği bölgede kızarıklık, kabarma, yangı ve his kaybıyla karakterizedir. Maruz kalınan toksik maddenin türüne gore hissizlik, tüm uzva ya da tüm vücuda yayılabilir. Bu şeklinde durumlarda eller, zehirli madde ile temas ettiyse hızla yıkanmalı ve toksik maddenin bulaştığı giysiler çıkarılmalıdır. Zehre maruz kalan vücut bölgesi bolca suyla yıkanmalı ve en yakın acil servise başvurulmalıdır.
Zehirlenme emareleri nedir?
Vücuda değişik yollardan giren değişik zehir türleri, vücudun yaşamsal fonksiyonlarına zarar verecek düzeyde olabilir. Bu yüzden zehirlenmenin kaynağının belirlenmesi son aşama önemlidir. Zehirlenme, sindirim, solunum ve cilt olmak suretiyle üç değişik şekilde gerçekleşir. Sindirim kanalıyla gerçekleşen zehirlenmelerde genel olarak emareler, bulantı, kusma, karın ağrısı ve ishal şeklinde görülür. Toksik maddenin solunmasıyla oluşan zehirlenmelerde, nefes darlığı, baş ağrısı, cilt kızarıklığı, morarma ve baş dönmesi şeklinde semptomlar görülebilir. Cilt kanalıyla gerçekleşen zehirlenmeler ise genel olarak, kızarma, his kaybı, yangı hissi şeklinde emarelerle seyreder. Zehirlenme dolaşım sistemini etkilediğinde emareler, baş ağrısı, soğuk ter, kalp durması şeklinde görülürken, sinir sisteminin etkilenmesi durumunda, kas ağrısı, kasılma, hareket bozuklukları, şok ve şuur kaybı şeklinde emareler görülür.
Kişinin zehirlendiği fark edildiğinde ilk olarak toksik maddenin ne olduğu bulunmalı ve kişiden uzaklaştırılmalıdır. Hastanın yaşamsal fonksiyonlarının devamı sağlandıktan sonrasında hasta hızla en yakın sıhhat kuruluşunun acil servisine götürülmelidir. Eğer siz de zehirlendiğinizi düşünüyorsanız en yakın sıhhat kuruluşuna başvurarak, kontrollerinizi yaptırmayı dikkatsizlik etmeyin. Sıhhatli günler diliyoruz.
Zehirlenme nedir?
by admin • Genel Hastalıklar Tags: zehirlenme, zehirlenme belirtileri, Zehirlenme nedir?, zehirlenme tedavisi • 0 Comments
Zehirlenme, vücut için zehirli olan toksik maddenin ya da normalde toksik olmayan bir maddenin yüksek oranda alınmasıyla bir yada birden fazla vücut fonksiyonunun bozulması olarak tanımlanabilir. Zehirlenme, kişinin yaşına, fizyolojik özelliklerine, maruz kalınan toksik maddenin türüne, vücuda alınış şekline ve dozuna gore farklılık gösterir. Zehirlenmelerin %60’ı 5 yaşın altındaki çocuklarda ve %90’ı ev ortamında meydana gelir. Zehirlenmeye yol açan etkenlerin başlangıcında ise sindirim kanalıyla alınan, bozuk gıda, ilaç, alkol ve mantar gelir. Sadece zehirlenme, solunum ya da cilt kanalıyla da gerçekleşebilir.
Zehirlenmenin niçin kaynaklandığına bağlı olarak kişide görülen yakınma ve bulgular farklılık gösterir. Aynı şekilde tedavinin türü de zehirlenmeye neden olan etkenin saptanmasına bağlı olarak değişmiş olur. Kişinin değişik sebeplerle zehirlendiği fark edildiğinde ilk olarak zehirlenmeye neden olan toksik madde hastadan uzaklaştırılmalı ve hızlıca ilk yardım alabileceği kuruluşa başvurulmalıdır.
Zehirlenmeye neden olan etkenler nedir?
Zehirlenmeye neden olan etkene bağlı olarak kişide pek oldukca değişik emare ortaya çıkabilir. Bazı zehirleme türleri kişinin yaşamını kaybetmesine niçin olabilecek kadar ciddi boyutta olabilir. Bu yüzden zehirlenmeye neden olan etkenin saptanması son aşama önemlidir. Zehirlenme üç değişik şekilde gerçekleşir.
Sindirim kanalıyla gerçekleşen zehirlenmeler
Ağız kanalıyla alınan toksik maddelerin yol açmış olduğu zehirlenme, dünya genelinde en sık görülen zehirlenme türüdür. Bozuk besinler, zehirli mantar türleri, aşırı alkol kullanımı, yüksek dozda ilaç alınması, temizlik ürünleri şeklinde kimyasal maddelerin bilgili ya da bilinçsiz olarak içilmesi, sindirim kanalıyla gerçekleşen zehirlenmelerin önderlik yapar. Besin zehirlenmesi emareleri de zehirlenmeye yol açan etkene gore farklılık gösterir.
Besin Zehirlenmeleri: Çoğunlukla bakteri ya da toksinlere maruz kalan yiyecek ya da içeceklerin tüketilmesiyle meydana gelir. Besin zehirlenmesi en sık; iyi pişmemiş et, balık, pastörize edilmemiş süt ve arıtılmamış suda yer edinen kampilobater (Campylobacter) adlı bakteriye bağlı olarak gerçekleşir. İkinci en sık rastlanan etken ise salmonella adlı bakteridir. Bu bakteri de pişmeden yumurta, pişmeden et, pastörize edilmemiş süt ve kümes hayvanlarında bulunur. E. coli (Escherichia coli, koli basili), clostridium botulinum, listeria, shigella ve klostridya adlı bakteriler, gıda kaynaklı zehirlenmeye neden olan öteki faktörler içinde yer alır. Besin zehirlenmelerinde çoğunlukla bulantı, kusma, şişkinlik, ishal ve karın ağrısı şeklinde emareler görülür.
Kimyasalların Yutulması: Kimyasalların yutulmasına bağlı olarak gerçekleşen zehirlenme, bilgili ya da bilinçsiz olarak gerçekleşebilir. Bilinçsiz zehirlenmeler çoğunlukla kimyasalların öncesinden gıda maddesi içeren ürünlerin kutularına koyulmasıyla gerçekleşir. Çamaşır suyu, tuz ruhu, ağartıcı ve açıcı şeklinde kimyasalların oral yolla vücuda alınması son aşama tehlikelidir. Üçüncü aşama yiyecek borusu yanıklarına neden olabilen bu durumda ürünün yine aynı yoldan geçerek oluşturduğu tahribatı arttırmaması için şahıs kesinlikle kusturulmamalıdır. Kişiye su, süt, ayran vb. içecekler verilmemelidir. Mümkün olan en kısa sürede hastaya koma pozisyonu (sağ tarafa yatar şekilde yarı yüzükoyun) verilmeli, üstü örtülmeli ve ambulans çağrılmalıdır. Mide bulantısı, ishal, midede ve boğazda yanma hissi şeklinde emarelerle karakterizedir.
İlaç Zehirlenmeleri: Ölümle sonuçlanabilecek kadar ciddi problemlere neden olabilen ilaç zehirlenmesi, evlatların ilaçları yanlışlıkla fazla oranda içmesiyle olabileceği şeklinde ilaçların bilgili olarak içilmesiyle de gerçekleşebilir. Erken fark edildiğinde ve hızla müdahale edildiğinde tesirleri önlenebilen bu zehirlenme türünde hasta, ambulans gelene kadar koma pozisyonunda bekletilmelidir. İlaç zehirlenme emareleri, bulantı, kusma, kasılma, kramp, karın ağrısı, solunumun hızlanması, nabzın artması, uyku hâli, baygınlık ve şuur kaybı şeklinde görülebilir.
Solunum kanalıyla gerçekleşen zehirlenmeler
Zehirli maddelerin solunmasıyla gerçekleşen bu durum, en sık rastlanan ikinci zehirlenme türüdür. Zehirli maddelerin solunum kanalıyla vücuda girmesiyle oluşan solunum zehirlenmesi, çoğunlukla tüp kaçağı, baca sızıntısı, egzoz gazı şeklinde nedenlere bağlı olarak ortama sızan karbonmonoksit gazının solunum edilmesiyle oluşur. Baş ağrısı, bulantı, bitkinlik, nefes darlığı, kalp çarpıntısı en sık görülen bulgular içinde yer alır. Bu şeklinde durumlarda şahıs, hızla temiz hava alabileceği bir ortama çıkarılmalı, gazın bulunmuş olduğu ortamdaki tüm cam ve kapılar açılarak mekan havalandırılmalıdır. Hastanın bilinci kapalıysa koma pozisyonu verilerek ambulans çağrılmalıdır.
Solunum zehirlenmelerine neden olan bir öteki unsur de çamaşır suyu şeklinde kimyasal maddelerin değişik bir kimyasalla karıştırılarak kullanılmasıdır. Çamaşır suyu ile tuz ruhunun beraber kullanımı buna en iyi örnektir. Göz yanması, cilt kaşıntısı, kızarıklık, bulantı, kusma, solunum sıkıntısı, baş dönmesi, ishal ve göğüs ağrısı en sık görülen emareler arasındadır. Bu şeklinde durumlarda da şahıs hızla bulunmuş olduğu ortamdan uzaklaştırılmalı, kusturulmamalı ve hızla sıhhat kuruluşuna götürülmelidir.
Cilt kanalıyla gerçekleşen zehirlenmeler
Toksik maddelerin, cilt ile temasıyla gerçekleşen bu zehirlenme türü, çoğunlukla böcek sokması, ilaç enjeksiyonu, saç boyası ve zehirli kimyasalların deriye teması ya da deri kanalıyla emilimi ile gerçekleşir. Cilt zehirlenmelerinde emare çoğunlukla temasın gerçekleştiği bölgede kızarıklık, kabarma, yangı ve his kaybıyla karakterizedir. Maruz kalınan toksik maddenin türüne gore hissizlik, tüm uzva ya da tüm vücuda yayılabilir. Bu şeklinde durumlarda eller, zehirli madde ile temas ettiyse hızla yıkanmalı ve toksik maddenin bulaştığı giysiler çıkarılmalıdır. Zehre maruz kalan vücut bölgesi bolca suyla yıkanmalı ve en yakın acil servise başvurulmalıdır.
Zehirlenme emareleri nedir?
Vücuda değişik yollardan giren değişik zehir türleri, vücudun yaşamsal fonksiyonlarına zarar verecek düzeyde olabilir. Bu yüzden zehirlenmenin kaynağının belirlenmesi son aşama önemlidir. Zehirlenme, sindirim, solunum ve cilt olmak suretiyle üç değişik şekilde gerçekleşir. Sindirim kanalıyla gerçekleşen zehirlenmelerde genel olarak emareler, bulantı, kusma, karın ağrısı ve ishal şeklinde görülür. Toksik maddenin solunmasıyla oluşan zehirlenmelerde, nefes darlığı, baş ağrısı, cilt kızarıklığı, morarma ve baş dönmesi şeklinde semptomlar görülebilir. Cilt kanalıyla gerçekleşen zehirlenmeler ise genel olarak, kızarma, his kaybı, yangı hissi şeklinde emarelerle seyreder. Zehirlenme dolaşım sistemini etkilediğinde emareler, baş ağrısı, soğuk ter, kalp durması şeklinde görülürken, sinir sisteminin etkilenmesi durumunda, kas ağrısı, kasılma, hareket bozuklukları, şok ve şuur kaybı şeklinde emareler görülür.
Kişinin zehirlendiği fark edildiğinde ilk olarak toksik maddenin ne olduğu bulunmalı ve kişiden uzaklaştırılmalıdır. Hastanın yaşamsal fonksiyonlarının devamı sağlandıktan sonrasında hasta hızla en yakın sıhhat kuruluşunun acil servisine götürülmelidir. Eğer siz de zehirlendiğinizi düşünüyorsanız en yakın sıhhat kuruluşuna başvurarak, kontrollerinizi yaptırmayı dikkatsizlik etmeyin. Sıhhatli günler diliyoruz.