Zatürre (Pnömoni) belirtileri nelerdir?

Üşüme- titreme, 39- 40 °C’ye varan yüksek ateş, öksürük, kirli, iltihaplı (yeşil, sarı, pas rengi) balgam çıkarma ve yan ağrısı olabilir. Bazı pnömoni türlerinde ise kurnaz başlangıç olur. Birkaç gün devam eden iştahsızlık, halsizlik, eklem ve kas ağrılarını takiben kuru öksürük, ateş yükselmesi, bulantı, kusma, baş ağrısı benzer biçimde emareler olabilir. Bu şikayeti olan hastalar kesinlikle doktora başvurmalıdır. Pnömoni dikkatsizlik edilmemesi ihtiyaç duyulan bir sıhhat sorunudur. Erken teşhis edilmesi ve gecikmeden tedaviye başlanmasının ölümleri azalttığı bilinmektedir. Hastanın yakınmaları pnömoni’yle uyumlu ise çoğu zaman meydana getirilen muayene ve akciğer röntgenindeki bulgularla teşhis konulabilir. Gerekirse kan ve balgam tahlilleri yapılabilir.

Zatürre (Pnömoni) bulaşıcı mıdır?

Pnömoni’ye zemin hazırlayan grip ve benzeri viral solunum yolu enfeksiyonları ise oldukça bulaşıcıdır. Hapşırık ve öksürükle yayılabildikleri benzer biçimde, ağız ve burun sekresyonları ile bulaşmış bardak, mendil, çatal- kaşık benzer biçimde eşyalar vesilesiyle öteki kişilere geçebilir. Pnömoni’ler tüm dünyada ve vatanımızda en sık görülen ve en fazla ölüme yol açan hastalıklar arasındadır. Bilhassa bebeklerde, çocuklarda, yaşlılarda ve malum başka bir hastalığı olan kişilerde pnömoni’ler daha ölümcül olabilmektedir. Bir kişinin pnömoni’ye yakalanmasının kolaylaştıran çeşitli risk faktörleri vardır. Bunlardan korunmak mümkünse, pnömoni’ler önlenebilir.

Erişkinlerde pnömoni oluşmasını kolaylaştıran risk faktörleri

  • İleri yaş
  • Kronik hastalıklar: Akciğer hastalıkları (KOAH, bronşektazi, akciğer kanseri), kalp hastalıkları, böbrek hastalıkları, karaciğer hastalıkları, şeker hastalığı, sinir sistemi hastalıkları (kas hastalıkları, inmeler, bunama), yutma güçlüğü meydana getiren durumlar (çene, kas, sinir hastalıkları, tümörler, yiyecek borusu hastalıkları), bağışıklık sistemi hastalıkları (AIDS, kan ve lenf bezi kanserleri)
  • Sigara kullanımı
  • Alkol alımı
  • Kusmalar
  • Geçirilmiş uzun soluklu ameliyatlar
  • Grip salgınları

Zatürre (Pnömoni) korunma yolları nedir?

Pnömoni’den korunmak için pnömoni oluşumunu kolaylaştıran negatif faktörler düzeltilmelidir. Bu amaçla kronik hastalıkların uygun şekilde takip ve tedavisi, stresten kaçınma, dengeli beslenme ve hijyenik barınma koşullarının sağlanması, alkol, tütün ve ilaç bağımlılığının kontrolü ile ağız ve mide içinde ne olduğunun solunum sistemine kaçmasına = aspirasyona neden olan risk faktörlerin azaltılması gerekir.

Pnömoni’ye neden olabilen yada kolaylaştırıcı olan grip salgınları esnasında kalabalıkta temasın azaltılması, maske kullanılması ve bilhassa yüksek riskli gruba grip bulaştırabilecek kişilerin aşılanması korunma için önemlidir.

Grip virüsünün bizzat kendisi pnömoni’ye yol açabildiği benzer biçimde, öteki mikroorganizmalara bağlı pnömoni türlerinin ortaya çıkmasını da kolaylaştırabilir. Gribin ağır seyrettiği ve ölümcül olduğu olgular çoğunlukla pnömoni’nin gribe eşlik etmiş olduğu olgulardır. Bu yüzden pnömoni’lerin ve buna bağlı ölümlerin önlenmesi için grip salgınlarının da önlenmesi gerekmektedir.

Gripten korunmak suretiyle aşılar geliştirilmiştir. Bu aşılar bir yıl süreyle korunma sağlar. Grip aşıları her yıl eylül, ekim aylarında ya da en geç kasım ayında bir doz kas içine yapılmalıdır. Grip aşıları gribe yakalanma riski yüksek yada grip olduğunda gribin ağır ve ölümcül seyredebileceği kişilere uygulanmalıdır.

Pnömokok aşısı

Pnömoni sebepleri içinde dünyada en sık rastlanan mikroorganizma Streptococcus pneumoniae’ dir. Pnömokok dediğimiz bu bakteriye karşı hazırlanmış aşı bulunmaktadır. Pnömokoklar başta üst solunum yollarında olmak suretiyle pnömoni haricinde enfeksiyonlara da yol açabilir. Bu aşı tamamen olmasa da yüksek riskli kişilere uygulandığında kısmen koruma sağlayabilmektedir. Aşı kas içine yapılmaktadır. 5 yıl sonrasında tekrarı yapılır.

Zatürre (Pnömoni) tedavisi

Birçok vakada pnömoni evde tedavi edilebilir. Ağır olguların, yaşlı hastaların, oksijen tedavisi yada yoğun bakım desteği gerektiren hastaların hastaneye yatması gerekir. Tedavi hastaya göre farklılık gösterir. Tedaviye erken başlandığında ve ayaktan tedavi edilebilen olgularda sonuçlar yüz güldürücüdür. Sadece teşhis ve tedavisi gecikmiş, ağır pnömoni olgularında ölüm oranı yüksektir.

Pnömokok Aşısı Tavsiye edilen Kişiler:

  • Bağışıklık sistemi düzgüsel olup kalp hastalığı, akciğer hastalığı, şeker hastalığı, alkolizm, siroz, beyin- omurilik sıvı kaçağı benzer biçimde kronik hastalığı olanlar
  • Bağışıklık sistemi yetersiz olup pnömokoksik hastalık riskinin artmış olduğu dalağı alınmış kişiler, bazı kan hastalıkları, kronik böbrek hastalığı bulunanlar ve organ nakli yapılmış olanlar
  • AIDS taşıyıcısı erişkinler
  • 65 yaş ve üzerindekiler
  • Grip ve pnömokok aşıları yüksek yakıcı bir hastalığın seyri esnasında yapılmaz

Grip aşısı yumurta alerjisi olanlara uygulanmamalıdır. Her iki aşı da oldukça güvenlidir. Aşı uygulanan yerde ağrı ve kızarıklık gelişebilir. Ateş, halsizlik, kırıklık benzer biçimde bazı yan etkisinde bırakır olabilir, bunlar geçici ve hafiftir.