Yılan Sokması

Türkiye’de tropikal iklim özelliği sebebiyle, yılan ısırmaları, akrep sokmalarına çoğunlukla rastlanılmaktadır. Sıhhatli çocuk ve genç erişkinlerde ciddi toksisiteye neden olan bu tip zehirlenmeler mortalite ve morbiditeye sebebiyet verebilir. Bu yazıda güncel bilgiler eşliğinde, yılan ısırması ve akrep sokması sebebiyle acil servise başvuran hastaların yönetiminden bahsedilecektir. Mevcut toksikoloji kitaplarında genel olarak bu tür zehirlenmeler anlatılsa da, yılan ve akrep türlerinin bölgesel farklılıkları ve yarattıkları zehirlenmelerin çeşitliliği oldukça ehemmiyet arz eder. Bu yazıda bilhassa bölgemiz türlerine ilişik zehirlenme tablolarına değinilmiştir.

Yılan Isırması

Vatanımızda çoğu zaman Viperidae grubu yılanlar bulunmaktadır. Bu tür yılanların zehiri sistemik olarak trombositopeni,  yaygın damar içi pıhtılaşma sonucu mortal kanamalara , lokal doku toksisitesi sebebiyle kompartman sendromu gelişerek ekstremite yitirilmesine yol açabilir.  Yılan ısırması oldukca ciddi zehirlenme tablolarına niçin olsalarda, uygun ilk yardım müdahalesi ve etkin bir tedaviyle aslen ölüm oranı düşüktür.

İlk Yardım

Yılan ısırmalarında ilk yardım uygulamasında hastaya itimat vermeli, huzursuzluğu azaltılmaya çalışılmalı, yara yerini kurcalamadan yara yüzeyi silinmeli, mümkünse yıkanmalı ve ısırılan ekstremite kesinlikle hareketsiz hale getirilerek kalp seviyesine yükseltilmelidir. Zarar verecek ilkyardım uygulamalarından uzak durulmalı, turnike, yara yerine kesi, ağızla emme benzer biçimde teknikler kesinlikle uygulanmamalıdır. Isırılan bölgenin üst seviyesine bağlanan sıkı turnikeler yılan zehirinin lokal doku bulgularını ağırlaştırdığı benzer biçimde uzun süre arteriyel dolaşımın kesilmesine bağlı doku hipoksisi ve ödemine ikincil kompartman sendromu gelişim riskini arttırmaktadır.

Yılan zehiri sonucu ortaya çıkan lokal doku bulguları,

  • Kanamalı diş izi
  • Isırılan bölgede ödem
  • Ekimoz
  • Hemorajik büller
  • Isırılan bölgede ve çevresinde ciddi ağrı
  • Nekroz
  • Geç Dönemde de Abse, Selülitik enfeksiyonlara rastlanabilmektedir