Yanık

Yanık tedavisi, yanığın çeşidine bakılırsa değişim izah edebilir. Yanık tedavisinde hastanın enfeksiyon kapma riskine karşı çoğu zaman antibiyotik içeren ilaçlar tercih edilir. Yanık, yalnız yüksek ısıya maruz kalma sonucu olmaz. Dolayısıyla yanık tedavisi de kimyasal madde, ısı, yüksek ışık teması ( güneş ya da solaryum benzer biçimde ), ışınım ve elektrik akımına maruz kalma durumuna bakılırsa değişim gösterir. Yanık tedavisindeki ilk kaide yanığa maruz kalan şahıs ya da kişileri yanmaya sebep olan yakıcı ve yanıcı maddelerden uzaklaştırmak, yaşamsal fonksiyonlarını denetim etmektir. Yanığa maruz kalan kişinin yaşamsal fonksiyonları işlevsel ise zaman kaybetmeden 112 acil servisi aramalı ya da hasta en yakın sıhhat kurumuna götürülmelidir.

Yanık dereceleri nedir?

Yanıklar derecesine bakılırsa 3 değişik şekilde derecelendirilir.

Birinci Aşama Yanık

Birinci aşama yanıklar çoğu zaman 48 saat içinde kendiliğinden iyileşen yanıklardır. Birinci aşama yanıklarda deri çoğu zaman hafifçe kızarır ve ödem yapar.

İkinci Aşama Yanık

İkinci aşama yanıklarda derinin kendi kendine iyileşmesi oldukça uzun sürebilir. İkinci aşama yanıklara birlikte rol alan semptomlar ise deride su toplaması ve bununla beraber görülen acı ya da ağrı hissidir.

Üçüncü Aşama Yanık

Üçüncü aşama yanıklar en tehlikeli yanık türüdür. Hastanın yalnız derisi değil; kasları, sinirleri ve damarları da ciddi anlamda hasar görür. Yanan bölgelerdeki deri tabakasının tamamı etkilenir ve yanmaya bağlı olarak siyaha yakın bir renk alır. Üçüncü aşama yanık olan bir hastanın, sinirleri hasar görmüş olduğu için hasta herhangi bir ağrı ya da acı hissetmez. Bu durum ise kişinin enfeksiyon ya da öteki sorunlara karşı risk altında kalmasına niçin olur.

Yanıkta İlk Müdahale Iyi mi Yapılır?

Ilk olarak şahıs yanmaya sebep olan etkenden hızla uzaklaştırılmalıdır. Alev almış bir kişinin koşması engellenmeli, eğer var ise su yada yangın söndürücü müdahale edilmelidir. Su yada yangın söndürücünün olmadığı durumlarda ise yanan kişinin üstü bir örtü ile kapatılarak ateşin oksijenle teması kesilmeli ve kişinin giysileri derhal çıkarılmalıdır. Giysiler için için yanmayı sürdüreceği için hızla çıkartmak gerekir anca giyim vücuda yapışmışsa zorlamadan bırakılmalıdır. Hastanın vücuduna yapışan giysileri çıkarmaya çalışmak, yanan bölgede geri döndürülemez deri hasarına niçin olabilir. Hastanın yüzük, kemer, saat, bilezik ya da küpe benzer biçimde takıları var ise onlar da çıkarılmalıdır. Hastanın yanık derecesi aksesuarların çıkarılmasına izin vermeyecek kadar derinse herhangi bir müdahalede bulunulmamalıdır. Derin yanıklarda hastanın aksesuarlarını çıkarmaya çalışmak da gene aynı şekilde deri ve doku hasarına niçin olabilir. Bundan dolayı soğutma işleminin giysiler üstünden yapılması gereklidir.

Yanan hastayı soğutma işleminde yanan bölgeye direkt olarak buz uygulanması tavsiye edilmez. Yanan bölgeye uygulanan buz tedavisi dokularda kalıcı hasara sebep olabilir. Bundan dolayı soğutma işlemi için yanan bölgeye sıcaklığı 8 ila 15 aşama içinde değişen musluk suyu ile 5 dakika süresince müdahale edilmelidir. Yaralı bölgenin açılmaması ve yumuşamaması için 5 dakikadan fazla su ile müdahale edilmemelidir. Hastanın vücut ısısı devamlı olarak denetim edilmelidir. Vücut ısısı 35 aşama ve altına düşmeye başlarsa direkt olarak soğutma işlemine son verilmelidir. Hastanın vücut ısısını belirli bir derecede koruduktan sonrasında, yanan bölgedeki yaranın temizlenerek mikrop kapmaması için kuru bir bez yardımıyla kapatılması gerekir. Bilhassa üçüncü aşama yanıklarda, yanığın derecesi ve yanığın sebebi belli olmadan herhangi bir ilaç kullanılması tavsiye edilmez.

Her Yanığa Su ile Müdahale Edilmemeli!

Su ile müdahale edilmemesi ihtiyaç duyulan yanık türlerinden biri de kimyasal yanıklardır. Bilhassa hastanın hangi kimyasala maruz kalmış olduğu bilinmiyorsa, hastaya su ile müdahale edilmemelidir. Bazı kimyasal maddeler su ile temas etmesi halinde hastaya daha çok zarar verebilir ya da vücutta daha büyük hasarlara yol açabilir. Bundan dolayı hastanın hangi kimyasal maddeye maruz kaldığını bilmiyorsanız kimyasal yanıklarda ilk müdahalenin suyla yapılmaması tavsiye edilir.

Gene vücudunun % 40 ve üstü yanmış bir hastaya da suyla müdahale edilmesi tavsiye edilmez. Vücudunun büyük bir bölümünde üçüncü aşama yanık olan hastalar kas, damar ve sinirler hasar görmüş olduğu için herhangi bir ağrı, acı ya da his hissetmez. Bu da üçüncü aşama yanığa maruz kalan kişilerde, vücudun soğuğa karşı duyarsız kalması sonucu ısısının düşmesine ve hastanın hipotermi geçirmesine niçin olur. Bundan dolayı vücudunun % 40 ve üstünde üçüncü aşama yanık bulanan kişilere direkt olarak su ile müdahale edilmemesi tavsiye edilir. Son olarak elektrik çarpması sonucu yanan bir hastaya da kesinlikle su ile müdahale edilmemelidir.

Ev yanıklarına iyi mi müdahale edilmeli?

Evde kaynar su, ütü, fırın benzer biçimde yüksek ısı kaynakları tarafınca oluşan yanıklar, birinci ya da ikinci aşama olabilir. Birinci aşama görünen yanık bigün sonrasında ikinci dereceye dönüşebilir. Birinci aşama olan, yalnız kızarma olan yanıklarda hiçbir şey sürmeyin. Yalnız soğuk su uygulama ederek acıyı azaltabilirsiniz. Yanık su toplamışsa ölü derinin temizlenmesi gerekir. Yanığın üstündeki ölü deri enfeksiyon riskini arttırır. Bu durumda bir sıhhat kurumuna giderek ölü deriyi temizletin ve yangın bölgesine, yaygınlığına bakılırsa verilen tedaviyi uygulayın. Yanığa zeytinyağı, yoğurt, diş macunu benzer biçimde maddeler sürmek ve bilmediğiniz pomatları kullanmak enfeksiyon riskini arttıracağı için daha fazlaca zarar verebilir.