Nevralji nedir?

Nevraljiler genel anlamda baş boyun bölgesinde ortaya çıkan nöropatik ağrı karakterinde sinirin kendisinin hasarından meydana gelen kronik, yanıcı, batıcı ya da soğuk hissi şeklinde, kimi zaman devamlı, kimi zaman şimşek çakar tarzda şiddetli vurucu ve geçici tarzda ağrılardır.

Nevralji sebepleri nedir?

Nevraljinin sebepleri tam olarak anlaşılabilmiş değildir. Sinirin kendi hasarlanmasına bağlı, sinir üstündeki baskıya bağlı ya da sinirin fonksiyonundaki değişikliklere bağlı olarak nevralji gelişebilir. Akılda tutulması ihtiyaç duyulan bir öteki durum da bazı durumlarda nevraljinin sebebinin bulunamayabileceğidir.

ENFEKSİYONLAR

Geçirilmiş enfeksiyonlar da sinirleri etkileyebilir. Örneğin postherpetik nevralji suçiçeği virüsünün oluşturduğu zona hastalığından sonrasında ortaya çıkan bir komplikasyondur. Zonanın peşinden kaşıntı ve döküntüler geçtikten sonrasında devam eden yanıcı, batıcı ağrılar postherpetik nevralji olarak tanımlanmaktadır. Postherpetik nevralji gelişme oranı yaşla beraber artmaktadır. Yaşlılarda görülme oranı daha yüksektir.

DEMYELİNİZAN HASTALIKLAR

Akut Dissemine Ensefalomyelit (ADEM) Multiple sclerosis (MS) şeklinde hastalıklarda sinirlerin etrafını saran myelin kılıfı kaybolur. Buna demyelinizasyon denir. Sinirin etrafındaki koruyucu madde kalktığı için bu hastalıklarda nevraljiler daha sık görülür.

BASI

Sinirin üstünde oluşacak bir bası da nevraljiye sebep olabilir. Kemik, ligament denilen bağlar, kan damarları ve tümörler sinirlerin üstüne bası oluşturarak nevraljiye sebep olabilir. Trigeminal nevraljide de sebep çoğu zaman sinirin beyin sapından çıkmış olduğu yerde bir damar basısıdır.

DİYABET

Kanda dolaşan yüksek kan şekeri düzeyi hem kılcal damarlara da hem de sinirlerin kendisine zarar verir. Bu zarardan kaynaklı olarak da diyabetik periferik polinöropati gelişir. Ellerde, ayaklarda uyuşmalar ve yanmalar ortaya çıkar. Bu nevralji tipi daha oldukça ellerde, ayaklarda, bacaklarda ve kollarda görülür. Daha azca çoğunlukla da kronik böbrek yetmezliği, kanser ilaçlarının yan etkilerine, flurokinolon grubu antibiyotiklere, travmalara ve kimyasal uyaranlara bağlı olarak görülebilir.

Nevralji emareleri nedir?

Nevralji tipine bağlı olarak vücudun belli noktalarında lokalize olarak ortaya çıkan yanıcı, batıcı tarzda, kimi zaman elektrik ya da şimşek çarpması şeklinde olabilen, çoğu zaman fonksiyon kaybının eşlik etmediği ağrılardır.

Nevralji çeşitleri nedir?

En çoğunlukla görülen spesifik nevralji çeşitleri: Trigeminal Nevralji, Postherpetik Nevralji, Oksipital Nevralji ve Glossofarengeal Nevralji’dir. Sinir hasarına bağlı vücudun belli bölgelerinde ortaya çıktığında o bölgenin ismiyle de adlandırılabilirler. Örneğin oldukça ender görülen interkostal nevraljilerde kaburgaların içinde yanıcı batıcı tarzda ağrılar ortaya çıkabilir. Fakat bu durum oldukça ender görülmektedir.

TRİGEMİNAL NEVRALJİ

Nevraljiler içinde en sık gördüğümüz tip Trigeminal Nevralji’dir. Trigeminal sinir kafa sinirlerinin beşincisidir ve yüzün duyusal innervasyonunu ve çiğneme kaslarının çalışmasını sağlar. 3 dalı vardır. Birinci dalı alın, kaş ve gözün üstünü, ikinci dalı üst dudak kenarına kadar olan yanak bölgesini, üçüncü dalı da alt dudak kenarından süregelen çene bölgesini besler. Yüzün tek bir yarımında trigeminal sinirin dağıldığı alanda ani, paroksismal (fasılalarla gelen), şimşek çakar tarzda şiddetli ağrıya trigeminal nevralji denir. Oldukça ender olarak iki taraflı görülebilir. Genel anlamda tek bir dalı; en çoğunlukla da ikinci dalı meblağ.

Hastalarda yüze dokunulmasıyla, yiyecek yerken, traş olurken, bir şey içerken, diş fırçalarken, makyaj yaparken, konuşurken, yüz yıkarken, gülerken ve hatta kimi zaman konuşurken bile ağrı ortaya çıkabilir. Bu hastalar çoğu zaman bu ağrılarla diş hekimlerine başvururlar; hatta tanı konmadan ilkin bir oldukça hasta ağrı tarafındaki tüm dişlerini çektirmiş olurlar.

POSTHERPETİK NEVRALJİ

Zona hastalığı Herpes Zoster virisünün sebep olduğu bir hastalıktır. Sinire yerleşen virüs sinirin innerve etmiş olduğu dermatom (yayılım yolu) süresince ağrı, kaşınma ile tanımlanır ve cittle suçiçeği benzeri cilt lezyonları görülür. Uygun tedavi uygulandığında cilt lezyonları ve akut şiddetli ağrı 2-4 haftada geçer. Bazı dırumlarda ağrı asla geçmeyebilir ya da döküntüler geçtikten bir dönem sonrasında yeniden başlayabilir. Genel anlamda kabul edilen görüş cilt döküntüleri geçtikten 3 ay sonrasında ağrının hala devam etmesi Postherpetik Nevralji (PHN) olarak tanımlanmaktadır. Zona sonrasında postherpetik nevralji gelişimde bazı risk faktörleri mevcuttur. İleri yaş hastalarda PHN görülme oranı daha yüksektir. Akut hastalık esnasında deri döküntülerinin fazla olması ya da akut ağrının şiddetli olması da PHN gelişiminde risk faktörü olarak kabul edilmektedir.

OKSİPİTAL NEVRALJİ

Kafanın arka tarafında ense kökünden tepeye kadar olan bölgede duyuyu oksipital sinirler sağlar. Bu sinir trasesi süresince şimşek çakar tarzda yanıcı, devamlı ağrılar oksipital nevraljiyi düşündürür.

GLOSSOPHARENGEAL NEVRALJİ

Bu durum da oldukça ender görülmekle beraber oluşturduğu semptomlar açısından oldukça önemlidir. 9. kafa çifti olan glossofaringeus sinirinin paroksismal ağrılı hastalığıdır. Ağrılar dil ve uzunluğunda hissedilir. İleri durumlarda hastalar yutamazlar ve tükürükleri ağızdan akar. Kimi zaman ağrı ataklarına kardiyovasküler senkop (bayılma) atakları da eşlik edebilir.

Nevralji tanısı iyi mi konur?

Nevralji tanısı anamnezle şu demek oluyor ki hastanın anlattığı hikayeyle konur. Hekimler hastanın anlattığı şikayetlerden yola çıkarak tanıdan şüphelenmeli ve hastaya tanıya götürecek doğru soruları sormalıdır. Trigeminal nevraljiden şüphelenilen olgularda muhakkak beyin MRI’ı çekilerek trigeminal sinire bası meydana getirecek bir tümör ya da başka bir patoloji ekarte edilmelidir.

Nevralji tedavi şekilleri nedir?

Nevraljilerin tedavisinde ilk olarak ilaçlar kullanılmaktadır. Bir epilepsi ilacı olan Karbamazepik Trigeminal nevralji tedavisinde ilk uygulanması ihtiyaç duyulan ilaçtır. Bir oldukça hasta uzun seneler süresince bu tedaviye ağrısız bir yaşam sürebilirler. Bazı hastalarda ise ilaç tedavisine asla bir halde cevap alınamaz ya da ilaca hızla direnç gelişebilir.Bu durumda öteki ilaçlara geçmek gerekir. İlaçların yarar etmediği durumlarda ya da ilaç kullanmak istemeyen genç hastalarda mikrovasküler dekompresyon denilen 5. sinirin beyin sapından çıkmış olduğu yerde üstüne basan damarı kaldırmak için uygulanan cerrahi yöntem günümüzde oldukça azca komplikasyonlarla rahatça uygulanabilmektedir. Beyin ameliyatını kaldıramayacağı kabul edilen olgularda sinirin kafatasını terkettiği delikte bulunarak radyofrekans ile sinirin duyusal komponentinin öldürülmesi işlemi uygulanabilir.

Postherpetik Nevralji’de santral etkili nöropatik ağrı ilaçları, antidepresanlar, nonstereoid antienflamatuar ilaçlar kullanılabilir. Farmakoterapi ile netice alınamayan olgulara sempatik sinir blokajı ya da radyofrekans uygulamaları yapılabilir.

Oksipital nevraljide oksipital sinir bulunarak üstüne kortikostreroid ve lokal anestetik gizmen karışımlarının uygulanması oldukça iyi sonuçlar vermektedir. Bu enjeksiyonların tedavi süreleri geçicidir fakat uygulama kolay olduğundan mükerrer kereler uygulanabilir.

Glossofarengeal nevraljide de günümüzde en etkin tedavi yöntem cerrahi tedavidir. Trigeminal sinir tedavisindeki mikrovasküler dekompresyon bu sefer 9. sinir üstündeki baskıyı kaldırmak için uygulanabilir.

Görüldüğü suretiyle nevraljiler hasta yaşamını ciddi anlamda zorlaştıran, psikososyal uzanımları olan hastalıklardır. Fakat birçok tedavi yöntemi mevcuttur. Siz de buna benzer ağrılar çekiyorsanız muhakkak bir uzman doktordan buluşma almayı dikkatsizlik etmeyiniz ve tedavi şekilleri hakkında informasyon alınız.