Mide yanması neden olur?

Mide yanması, gastroözofageal reflü isminde olan bir hastalığın semptomudur. Genel olarak mide yanması, mide ekşimesi mide asidinin yiyecek borusundan yukarıya çıkmasından oluşur. Normalde yiyecek ve içecekler ağızdan yiyecek borusu vasıtasıyla mideye geçer. Yiyecek borusunu mideye bağlayan kaslı bir halka (alt özofagus sfinkteri) bu akışın tek yönlü olmasını sağlar. Mide yanması, bu tek yönlü sistem başarısız olduğunda ve mide içinde ne olduğunun yiyecek borusuna geri gelmesi durumunda ortaya çıkar. Mide yanması, göğüs kemiğinin arkasında spazm ya da keskin bir ağrı, yanma hissi olarak da hissedilebilir. Bu durumu oluşturan risk faktörleri, midede asit üretimini artıran etkenler yanı sıra yiyecek borusuna asit reflüsünü kolaylaştıran yapısal sorunları ihtiva eder.

Gastrit, belirli gıdalara karşı duyarlılık durumu (çölyak hastaları gluten içeren gıdalara, laktoz intoleransı olanlar süt ürünlerine tepki olarak mide yanması hissedebilirler), mide fıtığı, H. pylori enfeksiyonu, bazı ilaçların kullanımı, mide kanseri, skleroderma ve sarkoidoz şeklinde hastalıklarda yiyecek borusunun etkilenmesi mide yanmasına (mide ekşimesi) yol açabilir.

Turunçgiller, domates, soğan, çikolata, patates cipsi ve öteki işlenmiş atıştırmalıklar, sosis, pastırma, kahve, peynir ve nane şeklinde asitli yada yağ oranı yüksek yiyecekler mide yanmasını tetikleyebilir. Baharatlı yiyecekler ve büyük porsiyonlar da mide yanması şikayetinin deposu olabilir. Sigara içmek kası gevşeterek mide ekşimesine niçin olabilir.

Öte taraftan stres de mide yanması yakınmasının daha şiddetli hissedilmesine yol açabilir. Mümkün olduğunca iş yerindeki ve toplumsal dünyadaki stresi azaltmak önemlidir.

Mide yanması komplikasyonları nedir?

Mide yanmasına bağlı bazı komplikasyonlar gelişebilir. Mide yanması yada gastroözofageal reflü göz ardı edilirse yiyecek borusunun tekrarlayan tahrişi ve iltihabı, doku parçalanmasının minik alanları olarak tanımlanabilecek ülserlere yol açabilir. Bu ülserler de iç kanamaya niçin olabilir. Ek olarak yiyecek borusunu kaplayan hücrelerin tipindeki değişimler ortaya çıkarak Barrett özofagusu olarak malum ve yiyecek borusu kanseri riskinin artmasıyla ilişkili bir duruma niçin olabilir.

Uzun süredir devam eden mide yanması, yaşam kalitenizi de etkileyebilir. Günlük hayatınızı sürdürmekte zorlanıyorsanız yada mide yanması sebebiyle rutin aktiviteleriniz kısıtlanıyorsa tedavi seçenekleri için doktora görünmelisiniz.

Mide yanması emareleri nedir?

Mide yanması, göğsünüzün ortasında inanç tahtası olarak da malum göğüs kemiğinizin (sternum) arkasında yanma, acı verici bir hissi ihtiva eder. Bu ağrı çoğu zaman yiyecek yedikten sonrasında, akşam eğildiğinizde yada uzandığınızda daha da kötüleşir. Ek olarak mide yanmasıyla baş gösteren göğüs ağrısı, kalp krizi ağrısıyla karıştırılabilir. Mide ekşimesi, bir üst karın- göğüs ağrısı şeklidir. Yaşadığınız herhangi bir rahatsızlığın mide ekşimesi olup olmadığından güvenilir olmak, lüzumlu adımların atılması için oldukça önemlidir. Bilhassa nefes darlığı, kol ağrısı, baş dönmesi ve / yada soğuk terleme semptomlarının eşlik etmiş olduğu şiddetli göğüs ağrısı yaşıyorsanız zaman kaybetmeden uzman yardımı almalısınız. Zira bu tür semptomlar, kalp krizi şeklinde daha ciddi bir tıbbi durumun işareti olabilir.

Mide yanması birkaç dakika ile birkaç saat içinde sürebilir, emareleri şunları ihtiva eder:

  • Çoğu zaman yemekten sonrasında ortaya çıkan ve geceleri ortaya çıkabilen göğüste yanma hissi
  • Yanmanın vakit içinde göğüsten ağza doğru yükselmesi ve kimi zaman de boyun ve ağızda hissedilmesi
  • Uzanırken yada eğilirken şikayetin artması
  • Ağızda acı yada asidik tat
  • Yiyeceklerin göğsünüze yada boğazınızın alt kısmına sıkışmış olduğu hissie

Mide yanmasını iyi mi önleyebilirim?

Mide ekşimesini önlemek için aşağıdaki hususlara dikkat edebilirsiniz;

  • Mide yanmasına niçin olabilecek yiyeceklerden yada aktivitelerden kaçınılmalıdır.
  • Semptomlar başlamadan ilkin mide yanmasını önlemek için yemeden ilkin çiğnenebilir bir antiasit tablet şeklinde reçetesiz satılan bir ilaç kullanılabilir.
  • Aşırı kiloluysanız, kilo vermek mide yanması riskini azaltabilir.
  • Yüksek proteinli, azca yağlı yemekler tercih edilebilir.
  • Zencefilli atıştırmalıklar yada zencefil çayı tüketilebilir.
  • Sıhhatli bir yaşam seçimi benimsenerek sigara ve alkol kullanımından uzak durulmalıdır.
  • Gece geç saatlerde yiyecek yemekten kaçınılmalıdır. Uyumadan minimum dört saat ilkin yiyecek yemeye itina gösterilmelidir.
  • Uyku esnasında yatağın başucunun takoz yardımıyla ortalama 15 santimetre kaldırılması yararlı olabilir.
  • Sindirim sisteminin üstündeki etkiyi hafifletmek için iki yada üç büyük öğün yerine daha sık daha minik öğünler tercih edilebilir.
  • Dar giysiler ve sıkı kemerlerden kaçınılmalıdır.

Mide yanması teşhisi iyi mi konulur?

İlk olarak, hastanın fizyolojik muayenesi gerçekleştirilir. Doktorunuz semptomlarınıza ve muayenenize dayanarak gastroözofageal reflü hastalığı (GÖRH) tanısı koyabilir ve tedaviye başlayabilir. Doktorunuzun teşhis için uygulayabileceği testler şunlardır:

Endoskopi: Endoskopi testinde, yiyecek borusu ve midenin iç yüzeyine bakmak için esnek bir tüpün ucunda bulunan bir fiberoptik kameradan faydalanılır Gerekirse endoskopi esnasında doku örneği (biyopsi) yapılabilir. Bu örnekler, problemlerin denetim edilmesi için laboratuvarda çözümleme edilir.

pH-meri: Bu testle yiyecek borusundaki mide asidi denetim edilir.

Motilite testi: Bu kontrol yiyecek borusu hareketlerinin değerlendirilmesini sağlar. Yiyecek borusundan aşağıya ve mideye ince, esnek bir tüp (kateter) doldurularak kontrol yapılır.

Mide yanması (mide ekşimesi) için tedavi seçenekleri nedir?

Mide yanmasını azaltabilecek yöntemlerini uygulamaya ve yaşam standardı değişikliklerine karşın mide yanması şikayetinde azalma olmayan kişilerin, tedavi için doktora başvurmaları gerekmektedir.

Tedavi seçenekleri mide yanmasına neden olan nedenlere bakılırsa farklılık gösterir.  Nitekim doktorunuz teşhisinize bağlı olarak, semptomlarınızı azaltmaya yada ortadan kaldırmaya destek olabilecek tedavi seçeneklerini sunacaktır.

Doktorunuz midenizde asit üretimini baskılayan bir ilaç yazabilir. Antasitler, o anda midede bulunan sıvıların asitliğini hızla nötralize eder ve mide ekşimesini giderebilir, tesirleri kısa sürelidir.

Aljinat yada aljinat-antiasit kombinasyonu da hafifçe/orta şiddette yanma yakınmalarını yönetmek için kullanılabilir.

‘H2 blokerleri’ olarak da adlandırılan ilaçlar da midede üretilen asit miktarını azaltır. Mide ekşimesini antasitler kadar acele gidermez sadece daha uzun soluklu etkiye haizdir. İhtiyaç duyulduğunda tablet olarak alınır.

Proton pompa inhibitörleri, rahatsız edici mide ekşimesi olan kişilerin çoğunda oldukça etkilidir, hatta altın standart tedavidir. Proton pompa inhibitörleri mide tarafınca asit üretimini engellemiş olan ilaçlardır. Proton pompası inhibitörü ile uygun süre tedaviden sonrasında, doktorunuz mide ekşimenizi denetim etmeye destek olmak için bu ilaçları gereksinim durumunda almanızı önerebilir. Bazı ilaçlar reçetesiz bulunabilirler. Sadece bu ilaçlar istenmeyen yan etkilere niçin olabilir. Doktora danışılmadan ilaç kullanımı önerilmemektedir.

Mide ile yiyecek borusu arasındaki bağlantıyı ‘sıkılaştırmayı’ ve yiyecek borusuna giren asit miktarını azaltmayı amaçlayan ameliyatlar da uygun hastalarda gerçekleştirilebilir. Bu tür ameliyatlar çoğu zaman her gün bir proton pompası inhibitörü ile yakınması düzelen, fakat ilaca ara verir vermez yakınmaları hızla geri gelen kişiler yada uzun soluklu ilaç almak istemeyen bireyler için uygulanmaktadır.