Kaşıntı

Kaşıntı, cilt üstünde rahatsız edici bir his meydana gelmesini takiben, ellerle fizyolojik müdahale isteğinin oluşması olarak tanımlanabilir. Latince pruritus şeklinde anlatılan bu durum yaşlı kişilerde zaman içinde cildin nemini kaybetmesi sebebiyle daha sık olarak meydana gelir. Kaşıntılı cilt bu hissin altında yatan nedene bağlı olarak kırmızı, sert, şiş ya da düzgüsel görünümde olabilir. Tekrarlayan kaşımalar sonrasında ilgili cilt bölgesi travmatize olabilir ve bu bölgede kanama yada enfeksiyon şeklinde problemler gelişebilir.

Kaşıntı çoğu zaman kafa derisi, kol ya da bacaklarda minik bir cilt bölgesinde ortaya çıksa da tüm vücudun kaşınması da söz mevzusu olabilir. Tüm vücutta kaşıntı şikayetine ek olarak kaşınan deri bölgesinde kaşıntı şikayeti haricinde kırmızılık, kaşıntı izleri, minik su toplamaları, lekelenmeler, çatlak yada kuruluk şeklinde öteki kaşıntı emareleri de ortaya çıkabilir. Bazı kişilerde kaşıntı hissi uzun soluklu ve yoğundur. Refleks olarak bu bölgeyi kaşıma sonrasında kaşıntı hissi azalmaz, hatta artış izah edebilir. Bu kısır döngünün kırılması bazı vakalarda oldukça güçtür.

Birçok şahıs günlük nemlendirme, tahriş etmeyen temizleyici kullanımı yada ılık su ile yıkama sonrasında kaşıntı hissinde rahatlama sağlayabilir. Uzun soluklu ve sıkıntılı olgularda ise altta yatan nedenin aydınlatılması oldukça önemlidir.

Kaşıntı Sebepleri Nedir?

Çeşitli iç hastalıkları yada dermatolojik problemler ciltte kaşıntı sebeplerinin başına gelir. Sıhhat kuruluşlarına müracaat sonrasında hekimlerin kaşıntının altında yatan problemi ortaya çıkarması ve nedene yönelik tedavinin planlanması bu problemin üstesinden gelmek için atılabilecek en mühim adımdır. Vücut kaşıntısı sebepleri içinde değerlendirilen birçok sıhhat durumu mevcuttur:

  • Ciltte kuruluk (sıcak da kaşıntı sebeplerinin önderlik yapar)
  • Gıda alerjileri
  • Sistemik lupus eritematozus
  • Candida enfeksiyonu
  • Safra kanalı tıkanıklıkları
  • Siroz
  • Alerjik reaksiyonlar (alerji kaşıntıları)
  • Kontakt dermatit
  • Sinek ısırıkları
  • Ürtiker
  • Alerjik egzama
  • Döküntülü cilt problemleri
  • Vücut biti
  • İmpetigo
  • Saç biti
  • Böcek sokmaları
  • Uyuz
  • Kızamık
  • Sedef hastalığı (psoriasis)
  • Dermografizm
  • Su çiçeği
  • Obsesif kompulsif bozukluk şeklinde psikiyatrik durumlar

Oldukça değişik çeşitleri olan kaşıntı sebepleri belirtilenler haricinde böbrek yetmezliği, lösemi, tiroid hastalıkları, multiple skleroz ya da hemen hemen fark edilmemiş şeker hastalığı kaynaklı olarak da oluşabilir. Tiroid, böbrek, karaciğer ya da pankreas şeklinde organlara bağlı oluşan kaşıntıda öteki kaşıntılı cilt problemlerinden değişik olarak döküntü meydana gelmeyebilir.

Bu rahatsızlıklara ek olarak bazı hastalıkların tedavisinde başvurulan çeşitli ilaçların kullanımı da kaşınma sebepleri içinde yer alır. Çeşitli mantar enfeksiyonlarında kullanılan antifungal ilaçlar, bazı antibiyotikler, narkotik içerikli ağrı kesiciler ve nöbet önleyici tedavide kullanılan antikonvülsan olarak sınıflandırılan ilaçların kullanımı sonrasında da cilt kaşıntısı şikayeti oluşabilir.

Gebelik esnasında bazı hanımlarda egzama şeklinde bazı kaşıntılı cilt problemlerinde kötüleşme meydana gelebilir, bu da kaşıntı emaresinin belirginleşmesine ve devamlı kaşınmak şeklinde şikayetlere niçin olabilir. Hamile hanımlarda devamlı kaşıntı hissi çoğu zaman göğüs, karın ve uyluk bölgesinde belirgindir.

Gece Kaşıntısı Nedir,  Geceleri Vücutta Kaşıntı Niçin Olur?

Cilt kaşıntısının gece meydana gelmesi nocturnal pruritus olarak isimlendirilir ve bu durumun ağır seyretmesi halinde kişinin uyku hijyenini oldukça fena yönde etkileyebilir. Birçok kişide gece kaşıntısı organik sebepler sebebiyle oluşur. Gece olduğunda vücudun ısı düzenlemesi, sıvı regülasyonu ve bariyer fonksiyonlarında bir ekip değişimler meydana gelir. Örnek olarak gece vakti vücut ısısının azalması ve cilde doğru olan kan akımında artış oluşması kaşıntı gelişimi ile sonuçlanabilecek değişimler arasındadır. Hem de cildin sıvı kaybının en yüksek olduğu vakit dilimi de gecedir.

Organik faktörler haricinde çeşitli rahatsızlıklar da gece kaşıntı oluşmasına niçin olabilir. Atopik dermatit, ürtiker ve psoriasis şeklinde dermatolojik problemler tanı almadan ilkin geceleri ortaya çıkan sebepsiz kaşıntı sebepleri içinde değerlendirilir.  Uyuz ya da bit ısırıkları, demir eksikliği anemisi, şizofreni, huzursuz bacak sendromu ve gebelik, gece kaşıntısı oluşabilecek öteki durumlar içinde yer alır.

Kaşıntı Tanısı Nasıldır?

 

Sıhhat kuruluşlarına kaşıntı şikayeti ile başvuran kişilerde hekimler kaşıntıya tanısal yaklaşımda ilk olarak detaylı tıbbi öykü alımı ve fizik muayene yöntemlerine başvururlar. Öykü alımı esnasında hekimler, kaşıntının ne zamandır olduğu, gelip geçici karakterde olup olmadığı, herhangi bir tahriş edici madde ile temas edilip edilmediği, herhangi bir alerji varlığı, kaşıntının en yoğun olduğu bölgenin neresi olduğu ve kullanılan ilaçların neler bulunduğunu irdeleyebilir.

Tıbbi öykü alımı ve fizik muayene sonrasında hekimler şüphelendikleri kaşıntı nedenine bağlı olarak bir ekip tetkiklere başvurabilir. Kan analizleri, tiroid fonksiyon testleri, karaciğer fonksiyon testleri, böbrek fonksiyon testleri, cilt tetkikleri yada deri biyopsisi, başvurulabilecek ileri tanısal tetkikler içinde yer alır.

Kaşıntı Tedavisi Nasıldır?

Kaşıntı tedavisinin temel prensibi bu şikayetin ortaya çıkışındaki nedenin ortadan kaldırılmasıdır. Uzun soluklu ve yoğun şekilde devam eden kaşıntının denetim altına alınmasında çeşitli ilaç tedavilerine başvurulabilir. Medikal uygulamalardan kaşıntıya iyi gelen şeyler şu şekilde özetlenebilir:

Kortikosteroid İçeren Kremler ve Merhemler

Kaşıntı şikayetinin meydana geldiği cilt bölgesinde bu duruma birlikte rol alan kızarıklık ya ödem şeklinde öteki iltihabi cevap şikayetleri de mevcut ise, hekimler tarafınca steroid etken maddeli kremler reçetelendirilebilir. Bu krem ve merhemlerin uygulanması sonrasında çoğu zaman pamuk türevi bir materyal ile o bölge sarılarak nemli tutulur. Nemli kalan cilt hem ilacı daha kolay emer hem de kaşıntı şikayetine karşı birazcık daha rahatlamış olur.

Öteki Krem ve İlaçlar

Kortikosteroid etken maddeli kremlere ek olarak bazı rahatsızlıklarda kalsinörin inhibitörü olarak sınıflandırılmış maddeleri içeren krem ve merhemlere de başvurabilir. Bazı kişilerde ise topikal anestezik etkili kremler kaşıntı şikayetinin giderilmesinde yararlı olabilir.

 

Krem ve merhemler haricinde bazı hastalarda kaşıntı şikayetinin giderilmesi antidepresan türevi ilaçlar ile sağlanabilir. Bilhassa kronik (uzun soluklu) devam eden geçmeyen kaşıntı şikayetinde başvurulan bu ilaçların tesir süresi 8-12 haftalık bir vakit zarfında gerçekleşir.

Histamin maddesi, vücutta kaşıntı ve kızarıklık yada vücutta kaşıntı ve kabarcıklar şeklinde şikayetler ile seyreden alerjik reaksiyonlardaki temel kimyasallardan biridir. Antihistaminik olarak sınıflandırılan ilaçları içeren kremler yada direkt olarak bu ilaçların tablet formlarının kullanımı alerjik reaksiyonların önlenmesine ve bu yüzden oluşan deride kaşıntı şikayetinin denetim altına alınmasına katkı sağlayabilir.

Işık Tedavisi (Fototerapi)

Kaşıntı için ne yapmalı sorusunun bir öteki yanıtı da ışık tedavisidir. Fototerapi uygulamalarında cildin belirli bir tür ışığa maruz kalması sağlanır. Bu uygulama bilhassa ilaç kullanamayan hastalarda başvurulabilecek bir alternatif tedavi yöntemidir.