Karaciğer yetersizliği

Karaciğer vücudumuzun en büyük organıdır. Erişkin bir insanda, kiloya bağlı olarak averaj 1000- 1500 gram ağırlığındadır. Yaşamın sürmesi için vücudun gereksinim duyan proteinlerin üretilmesi, yenilen ve bağırsaklardan emilen gıdaları işleyerek bunlardan enerji elde edilmesini sağlamak, yağların ve yağda eriyen A,D,E ve K vitaminlerinin emilimi için lüzumlu safrayı üretmek ve bağırsağa akmasını sağlamak, kanımızın pıhtılaşmasında oldukca mühim rol oynayan pıhtılaşma faktörlerinin sentezini gerçekleştirmek, bazı mineral vitaminler ve şekerin eksikliği hissedilmesin diye bu tarz şeyleri belli oranda depolamak, vücutta dolaşan bakterilerin ortadan kaldırılmasına destek olarak enfeksiyonlarla savaşım etmek ve vücuda giren nerede ise her türlü zararı olan kimyasalı zararsız hale getiren yaşamsal bir organdır.

Karaciğer yetmezliği çoğu zaman karaciğerin büyük bir bölümünün geri dönüşümsüz hasara uğraması ile ortaya çıkan ve karaciğerin lüzumlu ve kafi işlevini yerine getirememesi ile sonuçlanan bir durumdur. Karaciğer yetersizliği çoğu zaman yaşamı tehdit eder ve bundan dolayı acil tıbbi destek gerektirir. Çoğunlukla karşılaşılan durum, hastalanan karaciğerinin yavaş yavaş bozulması ve seneler içinde yetersizlik gelişmesidir ki buna “Kronik Karaciğer Yetersizliği” daha nadiren karşılaşılan durum ise, daha ilkin karaciğer hastası olduğu bilinmeyen bir kişide günler-haftalar içinde karaciğer yetersizliğinin gelişmesidir ki, buna da “akut karaciğer yetersizliği” diyoruz.  Doğrusu her insan doğduğu andan itibaren insan her yaşta karaciğer hastası olabilir yada her yaştan insanda karaciğer yetersizliği görülebilir.

KARACİĞER YETMEZLİĞİNİN BELİRTİLERİ NELERDİR?

Kolay benzer biçimde görülen ciddi halsizlik, bitkinlik, iştah kaybı, bulantı, kusma ve ishal karaciğer yetersizliği benzer biçimde mühim bir hastalığın habercisi olabilir. Sarılık, Karın şişliği (karında su toplanması), kolay kanama( anlam ifade etmeyen burun, dişeti yada rahat yaralanma kanamaları), bilinç bulanıklığı (hepatik ensefalaopati: vakit mekan duygusunu yitirme, yakınlarını tanımama, tutarsız davranışlar), uykuya eğilim ve koma hali hastalığın daha ciddi boyutlara ulaştığının habercisi olabilir.

KARACİĞER YETMEZLİĞİ NEDEN OLUR?

Hepatit B ve C, sirozlar ( birçok hastalık sonucu siroz gelişebilir), uzun dönem fazlaca alkol tüketilmesi, karaciğere ilişkin bazı damarlarda tıkanıklık, beslenme bozukluğu, bazı safra yolu hastalıkları (primer sklerozan kolanjit), kalıtsal bazı hastalıklar, hemokromatosis (demir metabolizma bozukluğu), alfa-1 antitripsin eksikliği ve Wilson hastalığı (bakır metabolizma bozukluğu) kronik karaciğer yetersizliğine niçin olur. Hepatit A,B ve C virüslerine bağlı hepatitler, Acetaminofen (piyasada bulunan yaygın kullanılan ateş düşürücü, ağrı kesici) yüksek dozda kullanımı, bazı bitkisel ilaçlara karşı gelişen reaksiyonlar, zehirli mantarların yenmesi  ise akut karaciğer yetersizliğine niçin olur.

TANISI NASIL KONULUR?

Karaciğerin işlevlerini değerlendirmek amacı ile çeşitli biyokimyasal testler yapılır. Ek olarak ultrasonografi, bilgisayarlı tomografi( BT) yada Manyetik Rezonans (MR) benzer biçimde görüntüleme şekilleri ile karaciğerin yapısı incelenir ve fonksiyonlarına bakılır. Bazı hastalıklarda tanıyı kesinleştirmek için biyopsi de yapılmaktadır.

TEDAVİSİ NASIL YAPILMAKTADIR?

Akut karaciğer yetersizliği durumlarında, eğer belli bir eşik geçilmedi ise kısaca karaciğerin tamamı geri dönüşümsüz hasar görmedi ise yoğun tıbbi destek ile durum geçiştirilebilir ve karaciğerin kendini toplaması için vakit kazanılabilir ve hatta tamamen iyileşme sağlanabilir. Kronik gelişen, kısaca artık hasarın geri dönmesinin beklenmediği durumlar ile iyileşmeyen akut yetersizliklerde tek etkili tedavi karaciğer naklidir.

Karaciğer değerlerinin tehlikeli sonuç seviyelere düşmesi yada yükselmesi, ciddi sarılık, geçmeyen kaşıntı, önlenemeyen varis kanamaları, karında tedaviye karşın sıvı toplanması benzer biçimde nedenler karaciğer nakli zamanının geldiğini gösteren işaretlerdir. Mevzularında uzman olan hekimler zamanı vardığında ve gecikmeden hastalarını bir karaciğer nakli merkezine yönlendirmelidirler. Kimi zaman tek başına bu da kafi olmayabilir. Hastanın kendi sağlığı mevzusunda bilinçlenmesi ve şikayetleri olanların yönlendirmeyi beklemeden başarı göstermiş bulunduğunu düşündükleri ve güvendikleri bir karaciğer nakli merkezine bir an ilkin başvurmaları oldukca önemlidir.