Dolama

Kişinin yaşam standardını düşüren dolama hastalığı, genel olarak parmak boğumlarında bakteri üremesi sonucunda oluşan iltihaplı bir hastalıktır. Bazı durumlarda tırnak diplerine ve alt kısımlarına da yayılabilen dolama, tıp dilinde paronişi olarak adlandırılır. Dolamaya çoğu zaman bakteriyel enfeksiyonlar sebep olsa da bazı durumlarda virüs ve mantar hastalıkları da paronişiye yol açabilir. Iltihap oluşumu, ağrı ve acıya neden olur. Sadece iltihap oluşmadan fark edilen vakalarda, doktor tarafınca reçete edilen uygun antibiyotik kullanımı, bölgeye sıcak uygulamak ve parmağı kalp seviyesinin üstünde tutmak tedavi için yeterlidir. Iltihap oluştuktan sonrasında fark edilen dolama vakalarında ise apsenin drenajının yapılması gerekir. Bazı durumlarda iltihap kendiliğinde patlayabilir. Bu benzer biçimde durumlarda bölge ılık su ve sabunla güzelce yıkandıktan sonrasında antiseptik solüsyon ile temizlenmelidir. Aksi hâlde enfeksiyon, tırnak altına yayılarak enfeksiyon bölgesinin artmasına yol açabilir.

Dolama emareleri nedir?

Dirimsel çekince yaratmasa da kişinin yaşam standardını oldukça düşürebilen dolama, pek oldukça emare ile kendini gösterir. Bu emareler çoğu zaman dolamanın en sık olduğu başparmak ve işaret parmakta görülür. Parmakta duyarlılık, kızarıklık, şişlik, kaşıntı ve zonklama şeklinde ağrı, dolamanın en sık görülen emareleri içinde yer alır. Tırnağın biçim, renk ve dokusunda farklılık oluşabileceği benzer biçimde tırnak, tırnak yatağından hafifçe ayrılabilir. Ek olarak enfeksiyonun yayılması sonucunda parmağın gerilmiş ve parlak görünmesi, aşırı terleme, titreme, kas ve kemiklerde duyarlılık, hâlsizlik ve bitkinlik da görülebilir.

Dolama çeşitleri nedir?

Dolamanın, akut, kronik ve herpetik olmak suretiyle üç değişik çeşidi bulunur. Hastalığın tedavisi, hastalığın türüne nazaran uygulanır. Bu yüzden kişide hangi dolama türünün bulunduğunun iyi anlaşılması son aşama önemlidir.

Akut Dolama: Akut paronişi olarak da malum akut dolamaya nadiren bazı mantar ve virüsler sebep olsa da en sık görülen niçin staphylococcus aureus bakterisidir. Akut dolamanın sebepleri içinde tırnak yeme, parmak emme ve tırnak kenarları ile oynama yaygındır. Bilhassa çocuklarda ağız florasından ya da değişik bir deyişle ağız salgısından meydana gelen akut dolama, tırnak çevresinde süratli bir halde gelişir. Çoğu zaman tek bir tırnakta görülen akut paronişi ağrı, şişlik ve parmakta gerginlik hissi ile adım atar. Tedavi edilmediğinde iltihap oluşur ve iltihap, tırnak yatağında birikebilir. Akut dolamanın erken dönemde fark edilmesi, tedavinin kısa sürmesinde oldukça etkilidir. Erken dönemde fark edildiğinde günde birkaç kez ılık su ile meydana getirilen kompres ve uygun antibiyotikli krem kullanımı, dolamanın hızla iyileşmesini sağlar. Sadece iltihap gelişimi var ise içinin boşaltılması gerekebilir. Bu durumda lokal anestezi altında cilt yüzeyi kesilerek iltihap boşaltılır.

Kronik Dolama: Iltihap gelişimi akut dolamaya nazaran daha ender olsa da kronik dolamada da tırnak çevresindeki dokunun şiş, kızarık ve gerilmiş olması, son aşama yaygın olarak görülür. Atak zamanlarında, nemli ortamlarda ve su ile temas edildiğinde emarelerde artış gözlenir. Tedavi edilmediğinde, vakit içinde tırnakların şekli ve rengi bozulur. Tırnak kalınlaşır, rengi koyulaşır ve tırnak yüzeyinde enine çizgiler oluşur. Çoğu zaman alkali kimyasallarla uzun süre temas eden kişilerde görülen kronik dolama, bağışıklık sistemi zayıf kişilerde de sıkça görülür. Sistemik antibiyotiklerin yanı sıra cerrahi girişim ile kronik paronişi dokusu alınabilir.

Herpetik Dolama: Herpes simpleks virüsü (HSV) tip 1 ve tip 2 türlerinin niçin olduğu herpetik dolama, çocukluk çağlarında görülen, ender bir cilt hastalığıdır. Deri yüzeyinde yer edinen yara ya da çatlaktan içeri giren virüs, herpetik dolamaya neden olur. Çoğunlukla el ve nadiren ayak parmaklarının etkilendiği hastalıkta, parmakların uç bölgelerinde ağrı, kaşıntı ve pürüzlü cilt görüntüsü vardır. İlerleyen zamanlarda şişlik oluşumu ve kızarıklığın artması gözlenebilir. Tedavisinde çoğu zaman antiviral ilaçlar kullanılır. Bulaşıcılık riski oldukça yüksek olduğundan herpetik dolama hastaları ile tensel temastan kaçınılmalı ve koruyucu tedbir alınmalıdır. Bağışıklık sistemi zayıf kişilerin ve bilhassa evlatların bu hastalarla temas etmemesi son aşama önemlidir.

Dolama kimlerde görülür?

Akut, kronik ve herpetik dolama değişik kişilerde ve meslek gruplarında görülebilir. Akut dolama, nadiren mantar ve virüslerden kaynaklıdır. Çoğu zaman staphylococcus aureus benzer biçimde bakteriler akut dolamaya neden olur.  Akut paronişi hastalığı çoğunlukla şu kişilerde görülür:

 

Parmak emme alışkanlığı olanlar

Tırnak ve etlerini yiyen kişiler

Parmak ve tırnağı etkileyen travmatik vaka yaşayanlar

Manikür ve pedikür yaptıranlar

Takma tırnak kullananlar

Uzun süre ile parmakları alçıda kalanlar