Artrit

Bağışıklık sistemi kısaca müdafa sistemi muntazam çalıştığında vücut savunması bakteri, virüs ve öteki yabancı hücrelere karşı savaşır. Romatoid artritde bağışıklık sistemi muntazam çalışmaz ve vücut kendi eklemleri ve öteki organlarına saldırır. Romatoid artritde irin hücrelere (beyaz kan hücreleri kısaca akyuvarlar) kandan eklem dokularına doğru hareket eder ve eklemlere saldırırlar. Eklem sıvısı artarve eklemde şişlik meydana gelir. Eklem dokusundaki irin hücreleri eklemi etkileyip hasara niçin olur.

Enfeksiyonlar romatoid artrite sebep olabilir mi?

Pek oldukça bilim adamı ve tabip Romatoid artritin enfeksiyondan tetiklendiğine inanır. Fakat şimdilik bunun bir kanıtı yok. Romatoid artrit bulaşıcı değildir. Geçirilmiş bir enfeksiyon RA’in başlamasına sebep olabilir.

Genlerin Görevi:

Romatoid artrit anneden yada babadan ufaklıklara geçmez. Bunun yerine Romatoid artrit gelişmesine yatkınlık yaratan genler ufaklıklara geçebilir. Çocuklarda RA hastalığına karşı bir yatkınlık gelişir.

Romatoid artrit öteki romatizma çeşitlerinden iyi mi ayrılır?

Romatoid artriti öteki artrit formlarından ayırmanın mühim bir yolu eklem tutulumunun özelliğidir. Mesela, Romatoid artrit el bileğini ve pek oldukça el ufak eklemlerini etkisinde bırakır. Çoğu zaman tırnaklara yakın eklemleri etkilemez. Osteroartrit kısaca kireçlenme tam tersi olarak elin daha oldukça tırnağa yakın eklemlerini meblağ. Romatoid artritde en oldukça tutulan öteki eklemler dirsekler, omuz, boyun, çene, kalça, diz, ayak bilekleri ve ayak parmak eklemleridir. Romatoid artritte omurga eklemleri çoğu zaman tutulmaz. Kimi zaman boyun omurları tutularak ense ve boyun ağrısı yapabilir.

Romatoid artritli bir insanda eklemler çoğu zaman bakışımlı tutulur kısaca her iki taraf eklemi tutulma eğilimdedir ( her iki diz yada her iki el bileğinin tutulması benzer biçimde). Doğrusu eğer sağ elin parmak eklemleri şişmişse çoğunlukla sol elin parmak eklemleri de şişecektir. Şişen eklemlerin bölgeleri ve bazı kan testleri RA’i öteki romatizmal hastalıklardan ayırd etmede temel rol oynar.

Romatoid artrit teşhisi ve testleri

Romatoid artrit teşhisi için doktorunuz hikayenizi dinleyip muayene yapmış olacaktır. Tabip, eklemlerinizde şişme, ısı artışı, haraket kısıtlılığı ve Romatoid artritin öteki bulgularını (romatoid nodül benzer biçimde) arayacaktır. Ek olarak doktorunuz halsizlik, bitkinlik, sabah katılığı (sabah uyandığınızda hissettiğiniz haraket kısıtlılığı, tutukluk hissi) benzer biçimde RA ile ilgili bulgularınızın olup olmadığını soracaktır. Tutulan eklemlerin özelliği RA’yı öteki romatizmal hastalıklardan ayırmada temel esastır.

Doktorunuz ek olarak belirli kan testleri ve röntgen filmleri de isteyecektir. Romatoid unsur (RF) denen bir testin pozitif (+) (pozitif yönde) çıkması RA’ yı desteklemektedir. RF bir romatizma testidir. Fakat eklem yakınmaları olmayan bir hastada RF testinin pozitif (+) çıkması o şahıs de RA olduğu anlamını taşımaz kısaca tek başına RF testi romatizma tanısı koydurmaz. Çoğunlukla bakılan ASO testi asla bir romatizma testi değildir ve bilhassa başta RA olmak suretiyle romatizmal hastalıklarda ASO testi kesinlikle bakılmaz ve kullanılmaz. ASO bir tek geçirilmiş mikrobik boğaz enfeksiyonunun bir göstergesidir ve yalnızca akut eklem romatizmasında tanı koymada destek bir testtir. Romatoloji polikliniklerinde ASO testi bir tek akut eklem romatizması şüphesinde kullanılır.

Hastalığınızın sertliğini, alevlenme durumunu gözlemleme ve hastalığın takip edeni açısından sedimentasyon (ESR) ve CRP testleri de bakılmaktadır. Bu testler vücutta irin varlığı durumlarında yükselir. Hastalığa bağlı irin durumunun takibinde oldukça yararlı ve tedavinin düzenlenmesinde oldukça yaralı testlerdir.

Romatoid artrit hastalarında uzun devam eden kronik hastalığa ve ağrı kesici ilaçların devamlı kullanılmasına bağlı anemi (kansızlık), böbrek ve karaciğer fonksiyonlarında bozulma gelişebilir. Doktorunuz bu kan testlerini belirli aralıklarla takip edip lüzumlu durumlarda lüzumlu müdahalelerde bulunacaktır. Bu mevzuda sizde; doktorunuzun size önerilmiş olduğu tarihlerde tertipli kontrollerinize gidiniz, doktorunuzun size verdiği ilaçları aksatmadan kullanınız, şikayetiniz oluştuğunda vakit geçirmeden doktorunuza başvurunuz.

 

RA tanısı koyduran ya da kati tanıyı koyduran bir kontrol mevcut değildir. Romatoid artritin erken dönemlerinde röntgen filmleri tamamen normaldir. Hastalık ilerledikçe eklem hasarı röntgen filmlerinde görülmeye adım atar. Eklem röntgen filmlerinde görülen bu hasarlar kati tanıyı koymada ve tanıyı doğrulamada oldukça yardımcıdır.

Romatoid artrit emareleri nedir?

Romatoid artrit emareleri insandan insana değişmiş olur. RA’lı her insanda eklem iltihabı çoğu zaman kalıcıdır. Bazı insanlarda hastalık alevlenme nöbetleri ile seyredip ılımlı ve daha yavaş seyirli olabilir. Fakat çoğu zaman hastalık tedavi edilmezse devamlı aktiftir. Eğer başarı göstermiş bir halde tedavi edilmezse hastalık her geçen gün ilerler ve kalıcı sakatlık yaratabilir.

Romatoid artrit hastası iseniz eklemlerinizde ısı, şişlik, duyarlılık, ağrı ve hareket kısıtlılığı kısaca eklem iltihabı yaşayacaksınız. Bu eklem iltihabı (artrit) emareleri eklem zarlarının (sinovyum) iltihabından oluşur. Bağışıklık sisteminin eklem zarına giren irin hücreleri iltihabı devam ettirir ve doku hasarına sebep olur. Eğer bu irin devam ederse yada tedavi edilmezse kıkırdak, kemik, tendon ve eklem bağlarında kalıcı hasara sebep olur. Bu çoğunlukla eklemde sakatlığa niçin olur.

Romatoid artrit alevlenmelerinde kendinizi hasta ve fena hissetmenize niçin olabilir. İştahsızlık, halsizlik, bitkinlik, kilo kaybı ve ateşe niçin olabilir. Kansızlık (anemi) gelişebilir. Romatoid artritli hastaların ortalama 1/5’inde deri altında romatoid nodül denilen ufak, ağrısız şişlikler, yumrular oluşabilir. Bunlar çoğunlukla dirseklerde, dizlerde kısaca daha oldukça basınca maruz kalan düz kemik bölgelerinde oluşur. Bunlar çoğunlukla dirsek çevresinde oluşurlar fakat vücudun herhangi başka yerinde ve hatta iç organlarda bulunabilirler.

Kimi zaman Romatoid artritli hastalarda akciğer ve kalpte irin gelişebilir. Gözyaşı ve tükürük bezlerinin iltihabına bağlı göz kuruluğu ve ağız kuruluğu da ortaya çıkabilir.

 

Nadiren deri, sinirler ve öteki organlarda iltihaba neden olan damar duvarı iltihabı (romatoid vaskülit) gelişebilir.