Siyatik nedir?

Vücuttaki en uzun ve en kalınca sinir olan siyatik ya da tıp terminolojisindeki adıyla nervus ischiadicus, belin son omurlarından çıkarak dizin derhal altında sonlanır. Değişik bir deyişle belin alt bölgesinde bulunan L4, L5, S1, S2 ve S3 sinir köklerinin birleşmesi ile meydana gelen siyatik sinir, kalçada yer edinen ve coxa olarak tanımlanan leğen kemiğinin içindeki delikli bölgeden geçerek bacağın arka bölgesine uzanır. Diz ekleminde dallara ayrılıp ayağa kadar ulaşarak bu bölgede motor ve duyu fonksiyonlarını oluşturur. Siyatik, aslen sinirin sıkışmasına bağlı oluşan ağrıya verilen isimdir. Çoğunlukla dört gözle beklenen “Siyatik ne demek?” sorusunun yanıtı bu şekilde verilebilir.

Siyatik sinirin bel bölgesinde yer edinen köklerinin sıkışması ya da gerilmesi, bacakta ağrı hissiyatına neden olur. Bazı durumlarda omur kayması, irin, tümör ve kist varlığı benzer biçimde sebepler de siyatik sinir ağrısına yol açabilir. Kalçaya doğru yayılan bel ağrısıyla başlamış olan siyatik ağrısı, sinir süresince kasıktan bacağın arka kısmına ve buradan ayağa kadar yayılır. Şiddetli siyatik vakalarında bacak güçsüzleşir, diz ve bilek refleksleri azalır. Şahıs bacağını ne kadar yukarı kaldırırsa ağrı o denli şiddetlenir.

Siyatik emareleri nedir?

Belden ayağa kadar uzanan ağrı ile karakterize olan siyatik ağrısı, kişinin kalçasından topuğuna doğru çekildiğini hissetmesine niçin olur. Hareket ile daha da şiddetlenen ağrı, bacak ve ayak bölgesinde siyatik sinirin geçmiş olduğu bölge süresince his ve güç yitirilmesine neden olur. Ağrının sertliği bazı zamanlarda kişinin hareketlerini sınırlayabilir. Vücudun üst kısmının eğmek zorlaşır ya da dönme hareketi sınırlanabilir.

Çoğunlukla şahıs dik durması imkansız ve bir yana doğru eğilir. Yürüyüş esnasında ağrı hissedilen tarafta ayak sürükleme problemi görülebilir. Ayakların ve ayak parmaklarının alt tarafında ağrı, uyuşma ve karıncalanmanın yanı sıra iğne batmasına benzer bir his de duyulabilir. Şiddetli vakalarda hareket kaybı görülebilir. Ek olarak mesane ve bağırsakların denetim edilememesine bağlı olarak idrar kaçırma benzer biçimde acil müdahale gerektiren şikayetler de siyatik emareleri içinde yer alır. Hastalığın tedavi edilmemesi durumunda ağrılı bacağa ilişkin kaslarda incelme ve kısalma görülebilir.

Siyatik niçin olur?

Siyatik ağrısı, çoğunlukla fıtıklaşan bir diskten kaynaklansa da pek oldukca değişik sebepten dolayı oluşabilir. Üç değişik grupta incelenen siyatik ağrıları, bel bölgesinde oluşan sıkışmalara, kalça kaslarında siyatik sinirin sıkışmasına, diz ekleminin arka kısmı ya da ayak bölgesinde travma kaynaklı zedelenmelere bağlı olarak görülebilir. Siyatik ağrısına yol açan faktörler aşağıda sıralanmıştır:

Hareketsizlik: Uzun süre hareketsiz kalmak ve oturmak, siyatik sinir ağrısına yol açabilir. Uzun süre oturarak vasıta kullanmayı gerektiren meslek gruplarında siyatik daha çok görülür.

Ağır Kaldırmak: Bilhassa bazı meslek gruplarında çalışan ve devamlı ağır yük kaldırması ihtiyaç duyulan kişilerde, siyatik sinir şikayeti daha yaygındır.

Aşırı kiloluluk: Aşırı şişman ya da obez olmak, vücut ağırlığının omurgada stres yaratmasına neden olur. Dolayısıyla bu durum siyatik oluşumunu tetikleyebilir.

Diyabet: Halk içinde şeker hastalığı olarak da malum diyabet, sinir sisteminin hasar görmesine niçin olabilir.

İleri Yaş: Yaşlanmaya bağlı olarak kas, kemik ve kemik çevresindeki dokuların zayıflamasına bağlı olarak siyatik sinir ağrısı oluşabilir.

Travma: Kaza ve yaralanmalar sonrasında siyatik sinir ve etrafındaki dokunun zarar görmesine bağlı olarak siyatik sinir ağrısı görülebilir.

Gebelik: Gebelik esnasında artan kilo ve genişleyen uterusa bağlı olarak siyatik sinir baskılanabilir. Ek olarak karın ve memelerin bu zamanda büyümesi de ağırlık merkezinin değişmesine ve dolayısıyla siyatik sinirin üstünde tazyik oluşmasına niçin olabilir.

Siyatik hastalığından iyi mi korunulur?

Kişinin yaşam standardını oldukça düşüren siyatiğin önlenmesi için sırt ve bel kaslarının kuvvetli tutulması önerilebilir. İyi bir postür, siyatik oluşumunun önüne geçilmesinde etkilidir. Ek olarak yanlış oturmadan kaçınmak, sırt, bel ve kolları otururken desteklemek, siyatikten korunmak için alınacak önlemler içinde yer alır. Uzun süre ayakta durmaktan, hareketsiz kalmaktan ve ağır kaldırmaktan kaçınmak da siyatik oluşumunu engelleyebilir.

SİYATİK İÇİN NE ZAMAN DOKTORA GİDİLMELİ?

Başlangıç döneminde oluşan hafifçe şiddetli siyatik ağrısı, vakit içinde kendiliğinden kaybolabilir. Sadece ağrı şiddetinin artması ya da mevcut ağrının bir haftadan uzun sürmesi durumunda doktor ile görüşülmelidir. Ek olarak sırt, kalça, bacak ya da ayak bölgesinde ansızın, şiddetli bir ağrı başlaması, bacaklarda uyuşukluk, güçsüzlük varlığında, bağırsak ve mesane kontrolünde güçlük yaşanması durumunda tanı ve tedavi için hekime başvurulmalıdır. Yüksekten düşme ya da trafik kazası benzer biçimde travmaların arkasından başlamış olan siyatik ağrısı şikayetinin de ne olursa olsun doktor tarafınca incelenmesi gerekir.

Siyatik tanısı iyi mi koyulur?

Şahıs, siyatik ağrısı sebebiyle hekime başvurduğunda doktor, ilk olarak hastanın anamnezini alır. Bu yüzden ağrı tarifi ve öykü oldukça önemlidir. Çoğunlukla kalçadan topuğa kadar uyuşma, ağrı ya da karıncalanma hissinin varlığı, siyatik tanısında önemlidir. Doktor, fizik muayene ile kaslarda güçsüzlük olup olmadığını ve reflekslerin mevcut durumunu denetim eder.

Kişinin, düz bir pozisyonda yatarken bacağını havaya kaldırmasını ister. Germe benzer biçimde bazı hareketler yaptırarak ağrının sertliğini ölçer. Aynı şekilde uyuşukluk ve his kaybı benzer biçimde şikayetlerin sertliğini araştırır. Doktor lüzumlu gördüğünde sinir uyarım testleri ile siyatik sinirde anormallik olup olmadığını denetim eder. Bazı durumlarda doktor, BT ve MR benzer biçimde radyolojik görüntüleme şekilleri ile siyatik sinirin hangi bölgede baskılandığını görüntülemek isteyebilir. Siyatik ağrısına neyin sebep bulunduğunun anlaşılmasıyla beraber tanı koyulur ve siyatik tedavisine başlanır.

Siyatik iyi mi tedavi edilir?

Hastanın şikayetlerine, genel durumuna, siyatiğin şiddetine ve siyatik sinirin niçin baskılandığına bağlı olarak değişik tedavi türleri uygulanır. Bazı vakalarda, ağrı kesici ve kas gevşetici benzer biçimde analjezik ilaçlar kullanılırken bazılarında epidural steroid enjeksiyonu benzer biçimde yöntemler kullanılabilir. Fizik tedavi ve rehabilitasyon bölümünce uygulanan spinal manipülasyon, traksiyon tedavisi benzer biçimde fizik tedavi şekillerinin yanı sıra cerrahi müdahale de siyatik tedavisi için lüzumlu olabilir. Siyatik ağrısı, lomber laminektomi ile sinir üstündeki baskının azaltılması, fıtık oluşumunun giderilmesi ya da diskektomi olarak malum, diskin kısmen ya da tamamen çıkarılması ile tedavi edilebilir.

Siz de siyatik sinire bağlı şikayetleriniz bulunduğunu düşünüyorsanız en yakın sıhhat kuruluşuna başvurarak kontrollerinizi yaptırmayı dikkatsizlik etmeyin. Sıhhatli günler diliyoruz.