Boğmaca üst solunum yollarının akut mikrobik bir hastalığıdır. Bordetella pertussis isminde bakterinin vücutta yayılması sonucu hastalık emareleri ortaya çıkar. Tedavide geç kalınırsa vücudun çeşitli organlarında kalıcı hasar ve sakatlığa neden olur. 2 ila 3 ay ya da daha çok devam eden öksürük nöbetlerine niçin olur ve bebekler ile minik çocuklarda bilhassa ağır seyreder. Hastalığa yakalanan 100 bebekten 4’ü kaybedilir.
Boğmaca iyi mi bulaşır?
Boğmaca, oldukça bulaşıcı bir solunum yolu hastalığıdır. Hastalık etkeni bordetella pertussis adında olan bir bakteridir. Enfekte bir şahıs öksürdüğünde ya da hapşırdığında, mikrop yüklü minik damlacıklar havaya püskürtülür ve yakınlarda olan birinin bu damlacıkları soluması sonucunda hava yollarına ulaşarak hastalığa neden olur. Hasta ile yakın mesafeden konuşmak ya da öpüşme benzer biçimde yakın temas oluşturmak da bulaşmaya niçin olabilir.
Boğmaca emareleri nedir?
Boğmacanın ilk emareleri; burun akıntısı, gözlerde kızarıklık ve akıntı, boğaz ağrısı ve vücut ısısında hafifçe yükselme benzer biçimde soğuk algınlığına benzer şikâyetlerden oluşur. Yoğun öksürük nöbetleri bu ilk belirtilerden ortalama 1 hafta sonrasında adım atar. Boğmaca, erken evrelerinde çoğu zaman soğuk algınlığıyla karıştırılır. Bu yüzden, sıhhat uzmanları, daha ciddi emareler ortaya çıkıncaya kadar boğmacadan şüphelenmez ya da hastalığı teşhis edemezler. Daha ileri evrelerde görülen emareler şunları içerebilir:
Öksürük nöbetleri. Çoğu zaman aniden adım atar ve birkaç dakika sürer. Nöbetler geceleri daha yaygın olma eğilimindedir. Öksürme çoğu zaman yoğun kıvamlı balgamla birliktedir ve öksürüğü kusma takip edebilir.
Nefes darlığı. Öksürük nöbetleri içinde nefes darlığı görülebilir ve bu sırada değişik bir ses ortaya çıkabilir.
Solunum esnasında tipik ses. Boğmaca, akciğerlerde kafi hava kalmayıncaya dek onlarca defa ve şiddetli öksürmeye niçin olabilir. Akciğerde hava kalmadığında sıkıntılı bir halde nefes alınarak oksijen yetersizliği telafi edilmeye çalışılır ve bu da şiddetli bir sese niçin olur.
Dudak ve tırnak yatağında morarma. Minik çocuklarda nefes almada güçlük sebebiyle oksijen yetersizliğinin sonucu olarak siyanoz olarak adlandırılan morarma ortaya çıkar.
Solunum durması. Oldukça minik bebeklerde öksürük oldukça belirgin olmayabilir; sadece kısa devam eden ve apne olarak adlandırılan solunum durması periyotları görülür. Bu tehlikeli bir durumdur ve 1 yaş altı bebeklerin yarısı bu sebeple hastanede tedavi edilir.
- Yüzde kızarıklık. Öksürüğün yapmış olduğu tazyik sebebiyle yüzde kızarıklık ortaya çıkabilir. Cilt altında ya da gözlerde hafifçe bir kanama görülebilir.
- Halsizlik ve bitkinlik. Öksürük nöbetleri sebebiyle hasta aşırı bitkin düşer ve halsiz kalır.
- Öksürük nöbetleri kusmaya niçin olabilir.
- İshal. Bazı hastalarda ishal de emarelere eşlik edebilir.
Enfeksiyon bilhassa gençlerde ve yetişkinlerde, bilhassa boğmaca aşısı olanlarda hafifçe emarelerle seyreder. Boğmaca hastalığının tamamen iyileşmesi yavaş olabilir. Vakit içinde öksürük hafifler ve sıklığı azalır. Öte taraftan, öksürük değişik solunum yolu enfeksiyonlarıyla aylar sonrasında bile geri gelebilir.
Bebeklerde boğmaca
Boğmaca 2 ila 3 ay yada daha çok sürebilen tekrarlanan öksürük nöbetlerine niçin olur ve bilhassa bebekleri ve minik evlatları oldukça hasta eder. 18 aylıktan minik bebeklerde boğmaca öksürüğü nefesin tamamen durmasına niçin olabileceğinden yakın takip önemlidir. Ciddi hastalığı olan minik bebekler hastanede tedavi altına alınmalıdır. Altı ayın altındaki bebekler ve minik çocuklar çoğu zaman boğmacadan ciddi şekilde etkilenir. Bebeklerde aşağıdaki durumların oluşmasıyla ilgili artmış bir risk vardır;
- Vücutta fonksiyon bozukluğu ile sonuçlanan aşırı sıvı kaybı
- Solunum güçlüğü
- Kilo kaybı
- Zatürre. Boğmacaya bağlı akciğerlerde enfeksiyon
- Epileptik nöbetler
- Böbrek sorunları
- Beyne yeterince oksijen gitmemesinden meydana gelen beyin hasarı
Daha büyük çocuklar ve yetişkinler burun kanaması, kaburgalarda hasar yada fıtık benzer biçimde tekrarlayan şiddetli öksürükten meydana gelen problemlerle karşılaşsalar da, bebeklere gore daha azca etkilenme eğilimindedir.
Ne vakit doktora görünmeli?
Uzun soluklu öksürük nöbetleri hastada aşağıdaki şikâyetlere niçin oluyorsa bir doktora başvurmak gerekir:
- Kusma
- Yüz ve dudakların kırmızı yada mavi renge dönmesi
- Nefes almakta zorlanma
- Solunum esnasında gözle görülür duraklamalar olması
- Boğuk bir sesle nefes alma
Boğmaca tedavisi iyi mi yapılır?
Boğmaca erken dönemde teşhis edilirse antibiyotik tedavisi, öksürük ve öteki emareleri azaltmak için yararlı olabilir. Erken tedaviyle enfeksiyonun başkalarına bulaşma ihtimali de azalır. İlk 3 haftada antibiyotikler hastalığı denetim altına almak için etkili olabilirler. Fakat çoğu zaman bir çok bireyde teşhis oldukça geç konduğu için antibiyotik tedavisi yarar vermez. Boğmaca tedavisi hastanın yaşına ve enfeksiyonun ne kadar süre ilkin başladığına bağlı olarak değişim gösterir. Hastalık emareleri 3 hafta ilkin başladıysa artık bir tek destek tedavisi verilir. İstirahat, bolca sıvı alımı ve yüksek vücut ısısını düşürmek için ateş düşürücü ilaçlar kullanılır. Öksürük ilacı kullanmak öksürüğü kesmek için yararlı değildir; bu ilaçların ciddi yan tesirleri olabilir ve bu sebeple minik çocuklarda kullanımları uygun da değildir.
Boğmacadan korunmak için neler yapmalı?
Boğmacadan korunmak için alınabilecek en iyi tedbir boğmaca aşısı yaptırmaktır. Boğmaca olan biriyle temas eden kişilere aşağıdaki risk gruplarından birinde yer alıyorlarsa enfeksiyona karşı korunmak için antibiyotik önerilebilir:
- Gebeler
- Sıhhat çalışanları
- 12 aydan minik bebekler
- Bağışıklık sisteminde zayıflık olanlar
- Astım benzer biçimde solunum sıkıntısıyla giden hastalığı bulunanlar
- Boğmacaya yakalanmış biriyle aynı evde yaşayanlar
- Boğmaca enfeksiyonu bulaşması durumunda ağır hastalık yada komplikasyon gelişme riski yüksek olan birisiyle yaşayanlar
Boğmaca aşısı
Bebekleri ve evlatları boğmacadan koruyabilmek için aşılama en iyi yoldur. Bunun için devletimizde uygulanan rutin aşılama takvimine gore aşağıdaki dozlar uygulanır:
Gebelikte boğmaca aşısı. Hamileliğinizin 20. haftasından derhal sonrasında aşının yapılması için en uygun zamandır. Bu aşılama bebeği yaşamın ilk birkaç haftasında boğmacadan koruyabilir.
Beşi bir arada aşı (difteri, tetanoz, aselüler boğmaca, inaktif polio, H. influenza tip b aşısı). Bu aşı boğmaca ile beraber beş değişik hastalığa karşı koruma sağlar. Bebeklere sıhhat bakanlığı aşı takvimine gore ikinci, dördüncü altıncı ve on sekizinci aylarda uygulanır.
Dördü bir arada aşı (difteri, tetanoz, aselüler boğmaca, inaktif polio aşısı). Ufaklıklara ilköğretim 1. sınıfta destek doz olarak yapılması önerilir.
Daha büyük çocuklar ve yetişkinler, hamilelik yada boğmaca salgını haricinde, rutin olarak aşılanmaz. Meydana getirilen aşılama, boğmaca hastalığından yaşam boyu koruma sağlamaz. Fakat aşılanan evlatların enfeksiyonun etkilerine karşı daha savunmasız oldukları gençlik dönemlerinde hastalığa yakalanmasına engel olabilir ya da daha hafifçe atlatmalarını sağlar.
Boğmaca nedir?
by admin • Genel Hastalıklar Tags: Boğmaca belirtileri, Boğmaca hastalığı, Boğmaca tedavisi • 0 Comments
Boğmaca üst solunum yollarının akut mikrobik bir hastalığıdır. Bordetella pertussis isminde bakterinin vücutta yayılması sonucu hastalık emareleri ortaya çıkar. Tedavide geç kalınırsa vücudun çeşitli organlarında kalıcı hasar ve sakatlığa neden olur. 2 ila 3 ay ya da daha çok devam eden öksürük nöbetlerine niçin olur ve bebekler ile minik çocuklarda bilhassa ağır seyreder. Hastalığa yakalanan 100 bebekten 4’ü kaybedilir.
Boğmaca iyi mi bulaşır?
Boğmaca, oldukça bulaşıcı bir solunum yolu hastalığıdır. Hastalık etkeni bordetella pertussis adında olan bir bakteridir. Enfekte bir şahıs öksürdüğünde ya da hapşırdığında, mikrop yüklü minik damlacıklar havaya püskürtülür ve yakınlarda olan birinin bu damlacıkları soluması sonucunda hava yollarına ulaşarak hastalığa neden olur. Hasta ile yakın mesafeden konuşmak ya da öpüşme benzer biçimde yakın temas oluşturmak da bulaşmaya niçin olabilir.
Boğmaca emareleri nedir?
Boğmacanın ilk emareleri; burun akıntısı, gözlerde kızarıklık ve akıntı, boğaz ağrısı ve vücut ısısında hafifçe yükselme benzer biçimde soğuk algınlığına benzer şikâyetlerden oluşur. Yoğun öksürük nöbetleri bu ilk belirtilerden ortalama 1 hafta sonrasında adım atar. Boğmaca, erken evrelerinde çoğu zaman soğuk algınlığıyla karıştırılır. Bu yüzden, sıhhat uzmanları, daha ciddi emareler ortaya çıkıncaya kadar boğmacadan şüphelenmez ya da hastalığı teşhis edemezler. Daha ileri evrelerde görülen emareler şunları içerebilir:
Öksürük nöbetleri. Çoğu zaman aniden adım atar ve birkaç dakika sürer. Nöbetler geceleri daha yaygın olma eğilimindedir. Öksürme çoğu zaman yoğun kıvamlı balgamla birliktedir ve öksürüğü kusma takip edebilir.
Nefes darlığı. Öksürük nöbetleri içinde nefes darlığı görülebilir ve bu sırada değişik bir ses ortaya çıkabilir.
Solunum esnasında tipik ses. Boğmaca, akciğerlerde kafi hava kalmayıncaya dek onlarca defa ve şiddetli öksürmeye niçin olabilir. Akciğerde hava kalmadığında sıkıntılı bir halde nefes alınarak oksijen yetersizliği telafi edilmeye çalışılır ve bu da şiddetli bir sese niçin olur.
Dudak ve tırnak yatağında morarma. Minik çocuklarda nefes almada güçlük sebebiyle oksijen yetersizliğinin sonucu olarak siyanoz olarak adlandırılan morarma ortaya çıkar.
Solunum durması. Oldukça minik bebeklerde öksürük oldukça belirgin olmayabilir; sadece kısa devam eden ve apne olarak adlandırılan solunum durması periyotları görülür. Bu tehlikeli bir durumdur ve 1 yaş altı bebeklerin yarısı bu sebeple hastanede tedavi edilir.
Enfeksiyon bilhassa gençlerde ve yetişkinlerde, bilhassa boğmaca aşısı olanlarda hafifçe emarelerle seyreder. Boğmaca hastalığının tamamen iyileşmesi yavaş olabilir. Vakit içinde öksürük hafifler ve sıklığı azalır. Öte taraftan, öksürük değişik solunum yolu enfeksiyonlarıyla aylar sonrasında bile geri gelebilir.
Bebeklerde boğmaca
Boğmaca 2 ila 3 ay yada daha çok sürebilen tekrarlanan öksürük nöbetlerine niçin olur ve bilhassa bebekleri ve minik evlatları oldukça hasta eder. 18 aylıktan minik bebeklerde boğmaca öksürüğü nefesin tamamen durmasına niçin olabileceğinden yakın takip önemlidir. Ciddi hastalığı olan minik bebekler hastanede tedavi altına alınmalıdır. Altı ayın altındaki bebekler ve minik çocuklar çoğu zaman boğmacadan ciddi şekilde etkilenir. Bebeklerde aşağıdaki durumların oluşmasıyla ilgili artmış bir risk vardır;
Daha büyük çocuklar ve yetişkinler burun kanaması, kaburgalarda hasar yada fıtık benzer biçimde tekrarlayan şiddetli öksürükten meydana gelen problemlerle karşılaşsalar da, bebeklere gore daha azca etkilenme eğilimindedir.
Ne vakit doktora görünmeli?
Uzun soluklu öksürük nöbetleri hastada aşağıdaki şikâyetlere niçin oluyorsa bir doktora başvurmak gerekir:
Boğmaca tedavisi iyi mi yapılır?
Boğmaca erken dönemde teşhis edilirse antibiyotik tedavisi, öksürük ve öteki emareleri azaltmak için yararlı olabilir. Erken tedaviyle enfeksiyonun başkalarına bulaşma ihtimali de azalır. İlk 3 haftada antibiyotikler hastalığı denetim altına almak için etkili olabilirler. Fakat çoğu zaman bir çok bireyde teşhis oldukça geç konduğu için antibiyotik tedavisi yarar vermez. Boğmaca tedavisi hastanın yaşına ve enfeksiyonun ne kadar süre ilkin başladığına bağlı olarak değişim gösterir. Hastalık emareleri 3 hafta ilkin başladıysa artık bir tek destek tedavisi verilir. İstirahat, bolca sıvı alımı ve yüksek vücut ısısını düşürmek için ateş düşürücü ilaçlar kullanılır. Öksürük ilacı kullanmak öksürüğü kesmek için yararlı değildir; bu ilaçların ciddi yan tesirleri olabilir ve bu sebeple minik çocuklarda kullanımları uygun da değildir.
Boğmacadan korunmak için neler yapmalı?
Boğmacadan korunmak için alınabilecek en iyi tedbir boğmaca aşısı yaptırmaktır. Boğmaca olan biriyle temas eden kişilere aşağıdaki risk gruplarından birinde yer alıyorlarsa enfeksiyona karşı korunmak için antibiyotik önerilebilir:
Boğmaca aşısı
Bebekleri ve evlatları boğmacadan koruyabilmek için aşılama en iyi yoldur. Bunun için devletimizde uygulanan rutin aşılama takvimine gore aşağıdaki dozlar uygulanır:
Gebelikte boğmaca aşısı. Hamileliğinizin 20. haftasından derhal sonrasında aşının yapılması için en uygun zamandır. Bu aşılama bebeği yaşamın ilk birkaç haftasında boğmacadan koruyabilir.
Beşi bir arada aşı (difteri, tetanoz, aselüler boğmaca, inaktif polio, H. influenza tip b aşısı). Bu aşı boğmaca ile beraber beş değişik hastalığa karşı koruma sağlar. Bebeklere sıhhat bakanlığı aşı takvimine gore ikinci, dördüncü altıncı ve on sekizinci aylarda uygulanır.
Dördü bir arada aşı (difteri, tetanoz, aselüler boğmaca, inaktif polio aşısı). Ufaklıklara ilköğretim 1. sınıfta destek doz olarak yapılması önerilir.
Daha büyük çocuklar ve yetişkinler, hamilelik yada boğmaca salgını haricinde, rutin olarak aşılanmaz. Meydana getirilen aşılama, boğmaca hastalığından yaşam boyu koruma sağlamaz. Fakat aşılanan evlatların enfeksiyonun etkilerine karşı daha savunmasız oldukları gençlik dönemlerinde hastalığa yakalanmasına engel olabilir ya da daha hafifçe atlatmalarını sağlar.