Arı sokması

Arı sokmasının yarattığı problemler kişiden kişiye farklılık gösterir. Bir arının kişiyi sokmasının peşinden hissedilen emareler hafifçe ağrı, kaşıntı, sokulan bölgenin ısınması şeklinde kolay semptomlardan ibaret olabileceği şeklinde ciddi alerjik reaksiyonlara da niçin olabilir. Çoğu zaman arı sokmasına karşı alerjisi bulunan bireylerde emareler daha şiddetli görülür. Alerjik kişilerde bununla birlikte ilk kez arı sokması durumu yaşandıktan sonrasında ikinci, üçüncü kez arı soktuğunda vücut daha şiddetli reaksiyonlar izah edebilir. Alerjinin yanı sıra arının kaç kez soktuğu, yaşanılan belirtilerin şiddetinde etkili olan bir öteki faktördür. Bal arıları bir kişiyi soktuktan sonrasında ölür ve yalnızca bir kez sokabilir. Fakat eşek arıları ve yaban arıları şeklinde değişik türdeki arılar birden fazla kez sokabilir ve sonrasında yaşamaya devam edebilirler.

Arı sokması halinde ilk olarak ürkü yapılmamalı, mümkünse bölgede oluşan reaksiyonlar detaylı bir halde incelenmelidir. Eğer yakınlarda bir sıhhat kuruluşu var ise buraya başvurulmalı ve kontrolden geçilmelidir. Arı sokmasını daha ilkin yaşamış olan ve herhangi ciddi bir olumsuzluk yaşamamış olan bireyler çoğu zaman alerjik değildirler. Bu bireyler aşağıda bahsedilen bazı ev önlemleri ile probleminin üstesinden gelebilirler. Fakat alerjik tepki emareleri yaşayan bireylerin derhal sıhhat kuruluşlarına başvurmaları gerekmektedir.

Arı sokması sonrası neler olur?

Yaşanılan belirtilerin şiddetine bakılırsa arı sokması sonrasında yaşanmış olan reaksiyonlar hafifçe, orta ve şiddetli olarak gruplandırılabilir. Hafifçe reaksiyonlarda sokma bölgesinde ani şekilde gelişen keskin bir yanma, ağrı, kızarıklık, şişme şeklinde semptomlar görülür. Oluşan ağrı ve şişlik çoğu zaman birkaç saat içinde ortadan kaybolur. Orta derecedeki reaksiyonlarda emareler birazcık daha şiddetlidir. Aşırı kızarıklık görülebilir ve sokma bölgesinde kademeli olarak artan şişlikler birkaç gün süresince şiddetlenerek devam edebilir. Şiddetli alerjik reaksiyonlar ise anafilaksi olarak da adlandırılan bir tabloya niçin olur. Kaşıntı, kızarıklık, kurdeşen, ciltte solukluk, nefes darlığı, boğazda ve dilde şişme, mide bulantısı, kusma, nabız değişimleri, ishal, baş dönmesi, bayılma, şuur bulanıklığı ve şuur kaybı şeklinde ciddi tablolar görülebilir.

Bu reaksiyonları yaşayan kişilerde acil tıbbi müdahale gerekir. Bununla birlikte tekrar arı sokması yaşanması halinde daha ciddi bir anafilaksi riski söz mevzusu olabileceğinden alerji (immünoloji) uzmanları ile beraber önleyici uygulamalar ve alınması ihtiyaç duyulan tedbirler hakkında bir planlama yapılabilir.

Arı sokması sonrası oluşan şişliğe ne iyi gelir?

Arılara karşı alerjisi olmayan ve arı sokması sonrasında ciddi semptomlar gelişmemiş olan hastalarda evde alınabilecek kolay önlemlerle bölgede oluşan reaksiyonlar kolaylıkla yatıştırılabilir. Ilk olarak arının bırakmış olduğu iğne çıkarılmalıdır. Bunu tırnakla kazıyarak kolaylıkla yapabilirsiniz. İğnenin derhal çıkarılması, iğneden salınan toksinlerin önünü keseceğinden gelişen reaksiyonların şiddetlenmesini önler. Arkasından sokma bölgesi su ve sabun yardımıyla iyi bir halde temizlenmelidir.

Arının sokmuş olduğu bölgeye buz uygulanması, zehrin vücut tarafınca emilimini azaltma mevzusunda oldukça etkilidir, mümkünse soğuk kompres ve buz uygulaması da yapılabilir. Bu uygulama bununla birlikte şişliğin azaltılmasında da etkilidir. Eğer yakında bir sıhhat kuruluşu var ise her ihtimale karşılık buraya başvurulması önerilir. Arı sokmalarına rağmen evde alınabilecek birçok yöntem vardır. Senelerdir uygulanan bu yöntemler bilimsel araştırmalarla kanıtlanmamış yöntemler olsa da bir çok durumda kullanılmakta ve faydası görüldüğünden halk içinde yaygın şekilde tercih edilmektedir. Bu uygulamalardan bazıları şunlardır:

Bal: Yaranın iyileşmesinin hızlandırılması, ağrı ve kaşıntının azaltılması için arı sokmasının peşinden sokma bölgesine bal sürülmesi yaygın olarak uygulanan bir evde tedavi yöntemidir. Uygulanan organik balın üstü bir bandajla örtülerek bir saat kadar beklemesi sağlanabilir.

Sirke: Arı zehrini nötralize edebilen sirke, zehrin tesirini azaltarak sokmaya bağlı gelişen komplikasyonların giderilmesinde kullanılabilir. Bunun için sokma bölgesi içi sirke dolu bir kapta 15 dakika kadar bekletilebilir yada bir pamuk sirkeye batırıldıktan sonrasında sokma bölgesine uygulanabilir.

Karbonat: Arı zehrini nötralize eden ve ağrı, şişlik, yanma şeklinde komplikasyonların azaltılmasına destek olan bir öteki uygulama ise karbonat ve su ile hazırlanan macundur. Su ve karbonat karıştırıldıktan sonrasında hazırlanan macun sokma bölgesine uygulanır ve üstü bir bandajla örtüldükten sonrasında 15 dakika bekletilebilir.

Diş Macunu: Arı zehrini nötralize etme üstündeki tesirleri halen tartışılsa da her evde bulunması sebebiyle kolaylıkla ulaşılabilen bir öteki evde bakım yöntemi diş macunlarının kullanımıdır. Tıpkı karbonat macununda olduğu şeklinde diş macunu da sokma bölgesine uygulandıktan sonrasında bir süre bekletilir ve peşinden su ile durulanır.

Yukarıdaki organik uygulamalara ek olarak sokma bölgesine et parçası koyup beklemeye alma, lavanta yağı, aspirin, kalendula bitkisinden elde edilmiş kremler, aloe vera bitkisi, çay ağacı yağı şeklinde birçok uygulamadan yararlanılmaktadır. Bu uygulamaların hiçbirinin tıbbi tedavinin yerine geçmediği ve kati olarak etkili olmadığı bilinmeli ve mümkünse emareler oldukca şiddetli olmasa da tedbir amacıyla bir sıhhat kuruluşuna başvurulmalıdır.

Arı sokması ne vakit doktora gidilmeli?

Alerjisi olmayan bireylerde arı sokması çoğu zaman tıbbi müdahale gerektirmeden, birkaç saat içinde kendiliğinden iyileşir ve ciddi komplikasyonlara yol açmaz. Arı sokması sonrası oluşan belirtilerin zaman içinde şiddetlenmesi yada yukarıda detaylı şekilde açıklanmış olan şiddetli tepki belirtilerinin görülmeye başlanması halinde ne olursa olsun en kısa sürede doktora gidilmeli ve muayeneden geçilmelidir. Alerjisi olan bireyler arıların bulunabileceği ortamlardan mümkün olduğunca uzak durmalı, yakınlarını alerjileri hakkında bilgilendirmelidir. Arılara karşı alerjisi olan fertleri arı sokması halinde bu kişiler daha evvel hekimleri tarafınca reçetelendirilmiş olan ve yanlarında bulundurdukları ilaçları var ise bu tarz şeyleri derhal kullanmalı, sonrasında mümkün olan en kısa sürede en yakın sıhhat kuruluşuna başvurmalıdırlar.

Arı sokması tedavisi nasıldır?

Alerjik olmayan bireylerde evde yapılabilecek kolay uygulamalarla arı sokması sonrası oluşan semptomlar kısa sürede giderilebilir. Alerjik reaksiyonların söz mevzusu olduğu bireylerde ise tıbbi tedavi gereklidir. Vücudun alerjik yanıtını azaltmak adına epinefrin (adrenalin) uygulaması, nefes almaya destek olması açısından oksijen uygulaması, hava kanallarındaki iltihaplanmayı gidermek adına damar yolu ile antihistaminik ve kortizon içerikli ilaç uygulamaları, gene solunum semptomlarını hafifletmek adına albuterol şeklinde beta antagonisti ilaç uygulamalarından biri yada birkaçı bir arada yapılabilir. Arı sokmalarına karşı alerjisi olan bireylere çoğu zaman hekimleri tarafınca epinefrin otoenjektörleri reçete edilir ve bu tarz şeyleri devamlı olarak yanlarında taşımaları istenir. Bu enjeksiyonların iyi mi yapıldığı alerjik kişiler tarafınca tam olarak bilinmeli, son kullanma tarihlerinin yaklaşması halinde yenileri ile değiştirilmelidir. Epinefrin otoenjektörlerinin sokma sonrasında derhal kullanımı ciddi anafilaksik reaksiyonların gelişimini büyük seviyede önler, fakat gene de sıhhat kuruluşlarına başvurulmalı ve kontrolden geçilmelidir.

Daha evvel alerji teşhisi almamış kişilerde arı sokması sonrasında orta yada şiddetli reaksiyonların görülmesi halinde alerji testleri uygulanabilir. Bu kişilerde alerjinin tespit edilmesi halinde önerilecek olan tedavi planına ek olarak önleyici tedbirler hakkında da informasyon verilir. Tüm hastalarda sokma bölgesi detaylı şekilde incelendikten, yaşanmış olan şikayetler ve birlikte rol alan hastalıklar öğrenildikten sonrasında lüzumlu tedavi uygulamaları başlatılır ve hastalar da tedavi hakkında bilgilendirilir.