Amipli Dizanteri

Halk içinde kanlı ishal olarak malum dizanteri, bakteri, amip ve virüslerin niçin olabildiği bir bağırsak enfeksiyonudur. Kişiden kişiye kolayca bulaşabilen bu hastalığın temel sebebi hijyen eksikliğidir. Su ve gıdaların dışkı ile kirlenmesi sonucu ortaya çıkar. Dizanteri bulaştığında emareleri zayıf olarak seyreder sadece sonradan şiddetlenir. Ateş ve ishalle beraber görülen ve son aşama bulaşıcı olan bu hastalık vücuttaki su oranını ciddi olarak azaltır. Hastalığa sebep olan bakteri, virüs ya da amipler bağırsaklardan kan dolaşımına geçerek bazı iç organlara yayılabilir. Bu durumda hastalık, hastanın yaşamını tehlikeye sokacak boyuta ulaşır. Çoğunlukla basilli ve amipli dizanteri çeşitleri görülür. Aralarındaki temel farkı hastanın yakıcı olup olmadığı belirlese de klinik olarak birbirine oldukça benzerlik gösterir.

Dizanteri emareleri

Yazları artış gösteren dizanteri vakaları her yaş ve cinsiyetten kişide görülebilir. Çoğunlukla 1 ila 5 yaş arası çocuklarda görülür ve bazı durumlarda kişinin 24 saat içinde 100’ü aşkın dışkılamasına sebep olur. Dizanteri çoğunlukla şiddetli, kanlı ve mukuslu ishalin eşlik etmiş olduğu; mide bulantısı, ani kusma ve ani mide krampları ile karakterizedir. Titreme, halsizlik, baş ağrısı, gaz hissi, 38°C ve üstünde seyreden ateş şeklinde semptomları da bulunur. Basilli dizanteride enfeksiyon yedi gün içinde emarelerini gösterirken amipli dizanteri hastaya bulaştıktan 10 gün sonrasında emarelerini gösterir.  Amipli dizanteride ise bağırsak hareketleri sancılıdır.

Dizanteri tedavisi

Dizanteri tedavisi amipli ve basilli dizanteride farklılık gösterir. Hastalığı tedavisindeki temel ilke ishal ile kaybedilen sıvının yerine konmasıdır. Hastalığın ağırlığına bakılırsa hekiminizin uygun görmüş olduğu antibiyotik kullanımı ile iyileştirilir. Amipli dizanteri hastalığına yol açan paraziti yok etmeye yönelik uygun türde antibiyotik uygulanır. Gene aynı prensiple basilli dizanteri için de etken olan bakteriye yönelik antibiyotik doktor tarafınca seçilir ve uygulanır. Hastanın bulantı ve kusmasını önleyici ilaç tedavisi uygun görüldüğü takdirde hastaya uygulanır. İshal ve kusmanın şiddetine bakılırsa hekimin uygun görmüş olduğu şekilde serum takviyesi yapılır. Bu süre zarfında hasta ve bakım elde eden personelin hijyen kurallarına bilhassa dikkat etmesi sağlanır. Hastalığın son aşama bulaşıcı olduğu bilgisi paylaşılır.

Dizanteri iyi mi bulaşır?

Enfekte olmuş kişinin dışkı ve idrarının bulaştığı yiyecek ve içeceklerle bulaşan dizanteri kişinin bağırsak mukozasına yerleşir ve çoğalır. Bu bölgede irin, ödem ve ülserasyona sebep olur. Bilhassa kanalizasyon atıklarının temiz su kaynaklarına karışmasıyla ortaya çıkar. Yıkanmamış ya da kirli su ile yıkanmış sebze ve meyvelerden, karasineklerin konduğu ve farelerin temas etmiş olduğu gıdalardan da hastalık bulaşabilir. Hijyenik koşulların sağlanmadığı, güvenli içme suyunun bulunmadığı bölgelerde hızla yayılır. Kişisel hijyenin sağlanmadığı ve bilhassa wc kullanımından sonrasında ellerin yıkanmadığı durumlarda dizanteri bulaşabilir. Kirli ellerle temas edilen ve toplu kullanıma uygun asansör düğmeleri, kapı kolları şeklinde nesnelerle temas sonucu kişiden kişiye geçerek de yayılabilir. Ek olarak anneden doğum esnasında bebeğe de geçişi mümkündür. Enfekte olmuş kişilerle sağlanan fizyolojik temas ya da kişisel eşyalarının kullanımı da dizanterinin bulaşmasına sebep olur. El yıkama alışkanlığının bulunmadığı yerlerde büyük salgınlar hâline görülebilir. Bu yüzden el hijyeninin sağlanması hastalığın yayılmasını önlemeye yardımcıdır.

Amipli dizanteri nedir?

Kalınca bağırsağın paraziter bir hastalığı olan amipli dizanteri, kirli su ve besinler kanalıyla oral yoldan bulaşan dizanteri şeklidir. Hastalığa sebep, tek hücreli bir amip olduğundan amipli dizanteri olarak tanımlanmış olan hastalığa sebep olan parazit bağırsakta çoğalır ve dışkı kanalıyla etrafa yayılır. Amip kistleri dış ortamda da nesnelerin üstünde uzun süre canlı kalabildiği için çoğunlukla salgın şeklinde görülür. Ağız kanalıyla bulaşan amip kistleri sonucunda hastalarda sulu, kanlı ve mukusu dışkılama görülür. Karın ağrısı, bulantı, halsizlik ve ateş ile seyreder. Tedavi edilmemesi durumunda bağırsaktan kana karışabilen amipler akciğer, karaciğer ve beyin şeklinde dirimsel fonksiyona haiz iç organlarda iltihap oluşumuna yol açarak ciddi bir risk oluşturur. Amipli dizanteriden korunmak için bir ekip kişisel önlemler alınabilir.

 

Eller sık sık sabunla yıkanmalı

Bilinmeyen su kaynaklarından su tüketilmemeli

Lüzumlu durumlarda su kaynatılarak tüketilmeli

Pişmemiş sebze tüketilmemeli

Meyve ve sebzeler sirkeli suda bekletilmeli

Basilli dizanteri nedir?

Basilli dizanteride hastalığın sebebi bakterilerdir. Kirli su ve besin tüketilmesi, kirli ellerle dokunulmuş yüzeylere temas ile bulaşır. Oral yolla vücuda giren bakteriler kalınca bağırsağa yerleşerek hızla çoğalır ve emarelerini sık wcye çıkma ihtiyacı, ağrılı, mukuslu ve kanlı ishal, ağrılı ıkınma, karın ağrısı ve ateş olarak gösterir. Dilde şişme ve pas tadı olabilir. El hijyeninin son aşama mühim olduğu bu hastalıkta, hastalar iyileşme sürecindeyken taşıyıcı durumundadır. Hastanın idrar ve dışkısının temas etmiş olduğu her şey dezenfekte edilmelidir. Bir fazlaca su kaybeden hastanın tedavisinde ilk hedef kaybedilen suyun yine alınmasıdır. Basilli dizanteri tedavisinde antibiyotik kullanımı doktor kontrolünde olmalı ve ishal kesici ilaçlar kesinlikle kullanılmamalıdır. Basilli Dizanteri de son aşama bulaşıcı olduğundan kişisel önlemlerin alınarak hijyen koşularının artırılması önemlidir. Tedavi edilmemesi durumunda kronikleşen hastalıktan korunma şekilleri şöyledir:

El temizliğine dikkat edilmeli

Besin ve içme suyunun temiz olduğundan güvenli olunmalı

Pişmeden gıdalardan uzak durulmalı

Dizanteri hastalarının kişisel eşyaları kullanılmamalı

Wc kullanımı sonrasında eller sabun ile yıkanmalı