Sarılık Hastalığı Nedir?

Oksijenin taşınmasında görevli kırmızı kan hücreleri bu sorumluluklarını, yapısında bulunan hemoglobin molekülü yardımıyla gerçekleştirirler. Ömrünü tamamlayan kırmızı kan hücreleri ve içindeki hemoglobinler karaciğer ve dalakta parçalanır. Bilirubin maddesi, hemoglobin molekülünün parçalanma işlemi sonucu oluşur.

Yetişkinlerde ve yenidoğanlarda değişik nedenlere bağlı olarak sarılık görülebilir. Bu yazımızda yetişkinlerde sarılık nedenlerini ve tedavilerini özetleyeceğiz.

Yenidoğan sarılığı hakkında detaylı bilgiye Yenidoğan Sarılığı adresinden ulaşabilirsiniz.

Sarılık, vücutta bulunan bilirubin maddesinin fazlaca fazla oluşması yada karaciğerden safra ile bağırsaklara atılmasında bir sorun gelişmesine bağları olarak oluşan deri ve mukozaların sarı renge boyanmasıdır.

Sarılık Sebepleri Nedir?

  • Hemolitik anemiler,
  • Hepatit A, B, C (virüslere bağlı enfeksiyöz sarılık hastalıkları),
  • Alkol,
  • Otoimmün hastalıklar (bağışıklık sistemi ile ilgili bozukluklara bağlı oluşan hastalıklar),
  • Ender genetik metabolik hastalıklar,
  • İlaçlar,
  • Safra kesesi taşları, Safra kesesi taşları hakkında detaylı bilgiye Safra Kesesi Taşı Nedir? adresinden ulaşabilirsiniz.
  • Safra kesesi inflamasyonu,
  • Safra kesesi kanserleri,Safra kesesi kanserleri hakkında detaylı bilgiye Safra Kesesi Kanseri Emareleri Nedir? adresinden ulaşabilirsiniz.
  • Pankreas tümörleri,
  • Karaciğerin malign (fena huylu) hastalıkları. Karaciğer kanseri emareleri hakkında detaylı bilgiye Karaciğer Kanseri Emareleri ve Tedavi Şekilleri adresinden ulaşabilirsiniz.

Sarılık Emareleri Nedir?

  • Göz akında ve cillte sarılık,
  • Kaşıntı,
  • İdrar renginin koyulaşıp, dışkı renginin açılması,
  • Halsizlik ve bitkinlik,
  • İştah kaybı, bulantı, kusma,
  • Karın ağrısı,
  • Ateş.

Sarılık Tanısı Iyi mi Konur?

Sarılık tanısı fizik muayene bulguları ve kan testi neticeleri ile konur. Kan testlerinde sarılık testi olarak belirtilen kanda ve idrarda bilirubin seviyelerine, karaciğer fonksiyonları şeklinde altta yatan ihtimaller içinde hastalıklara yönelik incelemeler yapılır.

Sarılığa neden olan hastalığın tespiti için batın ultrasonu, bilgisayarlı tomografi şeklinde ileri radyolojik görüntülemeler istenir. Altta yatan patolojinin hangi organ sistemine ilişik olduğu tespit edilerek tedavi planlamasına geçilir.

Sarılık Tedavisi Iyi mi Yapılır?

  • Sarılık sebebi saptandıktan sonrasında niçin hemolitik (alyuvarların yıkımına) ise,

–    orak hücreli anemide folik asit desteği ve dalak ameliyatı,

–    gereğinde kemik iliği replasmanı,

–    demir depolarının doldurularak kansızlık düzeltilir.

  • Tıkanma sarılığı: Safranın bağırsağa iletiminde engel teşkil eden durumlar tıkanıklığa niçin olur. Tıkanıklık sonucu sarılık emareleri ortaya çıkar. İdrar rengi koyulaşırken dışkının rengi kil rengine döner.

–    Koledokolitiazis olarak adlandırılan safra kesesinde taş oluşumu, tıkanıklığın en sık sebebidir. Safra tıkanıklıkları tedavi edilmediği takdirde uzun dönemde ileri aşama karaciğer hasarına sebep olarak ölümcül seyredebilir.

–    Kan ve idrar testlerinin yanı sıra karın ultrasonografisi ve bilgisayarlı tomografi, meydana gelen sorunların tespiti için kullanılabilir. MRG-CP (manyetik rezonans kolanjiopankreatografi) olarak adlandırılan görüntüleme yöntemi, safra kanallarında meydana gelen anormalliklerin tespiti mevzusunda kırılgan bir yöntemdir.

–    Endoskopik olarak uygulanan ERCP (endoskopik retrograde kolanjiopankretogram) tanı ve tedavi aşamalarında kullanılabilir.

–    Taşın lokalizasyonu yada çeşitli durumlar sebebiyle endoskopik tedavi uygulanamıyorsa, laparoskopik ameliyat yada açık cerrahi uygulamalar ile müdahale edilebilir

–    Tıkanma karaciğerin malign hastalığına bağlı ise geniş çaplı rezeksiyon (o bölgenin çıkartılması) gerçekleştirilir.

  • Sarılık siroza bağlı ise tıbbi tedaviye başlanır.

– Karaciğer yetmezliğine ilerlemiş vakalarda karaciğer nakli yapılır.

  • Hepatit A, B yada C şeklinde enfeksiyöz (viral) nedenlerde ilaç tedavisi bulunmadığı için hastaya destek ve istirahat tedavisi verilir.

–    Hepatit A ağız-dışkı kanalıyla bulaşıcı olduğundan hasta izole edilir.

–    Hepatit B ve C kan ve sekresyonlar ile bulaştığı için hastanın bulaştırıcılığı sınırlıdır.

–    İstirahat ve kanda sarılık antikorlarının görünüp görünmediği (hastalığı yenip yenmediği) takip edilir.

–    Hepatit C hastalığının kronikleşmesi halinde hastalar karaciğer nakli için adaydır. Bu yüzden, yakın takipleri önemlidir. Hepatit C hakkında daha detaylı bilgiye buradan ulaşabilirsiniz.

Akut ve Kronik Hepatit Nedir?

Sarılık en sık karaciğeri ilgilendiren bozukluklarda görülen bir emaredir. Sıkça “akut hepatit” ve “kronik hepatit” terimleri kullanılır. Bu değerlendirme hastalığın süresine gore yapılır.

Akut hepatit, karaciğerin fonksiyonlarını 6 aydan daha kısa süre yürütememesi; kronik hepatit ise bu sürenin 6 aydan uzun olması şeklinde kabaca tanımlanabilir.

Viral hepatitler (A, B, C) akut hepatitler içinde kabul edilir. Hepatit C %85 oranında kronikleştiği için kronik hepatitler olma potansiyeli yüksektir.