Romatizma nedir?

Romatizma çocuklar dahil olmak suretiyle her yaş grubundan kişide görülebilen, kas, iskelet ve bağlardan oluşan hareket sisteminde oluşan ağrı ve hareket kısıtlılığı ile beraber seyreden kronik bir hastalıktır. Bazı durumlarda iç organları da etkileyen bu hastalık bilinenin aksine hava olaylarının niçin olduğu bir hastalık değildir. İltihaplı romatizma ve iltihapsız romatizmaolarak kabaca ikiye ayrılsa da, romatizmanın pek oldukca değişik alt türü bulunur.

Romatizma emareleri

Çoğu zaman romatizmal hastalıklarda kas, sırt ve bel ağrısı, eklemlerde ağrı ve şişlik, sindirim sistemi şikayetleri, kalp ve damar sisteminde oluşan olumsuzluklar görülür. Bunlara ek olarakromatizmal hastalıkların başlıca emareleri şu şekilde sıralanır:

  • Nörolojik şikayetler
  • Böbrek fonksiyonlarında azalma
  • Nefes darlığı
  • Hareket kısıtlılığı
  • Sabah saatlerinde eklemlerde oluşan sertlik
  • Cildin güneşe karşı duyarlılık göstermesi
  • Cilt altında beze oluşumu
  • Vücudun farlı bölgelerinde görülen sertlik
  • Güçsüzlük
  • Gözlerde oluşan iltihaplanma
  • Görme yetisinin bozulması yada kaybolması
  • Uzun soluklu yüksek ateş

Romatizma niçin olur?

Romatizmal hastalıklar vücuttaki hareket sisteminin bir parçası olan eklem, kas, kemik ve bağları etkileyen hasarlanmadır. Romatizma genel olarak genetik geçişli olup sebebi tam olarak anlaşılamamış olsa da iltihaplı romatizma ve iltihapsız romatizma çeşitlerinin sebepleri de farklıdır. İltihaplı olan romatizma tiplerinin genetik geçişli olduğu düşünülse de bu hastalığa neyin sebep olduğu hemen hemen anlaşılamamıştır. Sadece iltihapsız romatizmaya çoğunlukla genetik unsur, eklemin aşırı yıpranması, fazla kilo, spor yaralanmaları ve travmalar sebep olabilir. Çevresel faktörlerin yanı sıra tüm romatizma tiplerinde cinsiyet ve yaş da oldukça önemlidir.

Romatizma çeşitleri

Eklem romatizması olarak malum Romatoid Artrit sebebi bilinmeyen, kronik seyirli ve sistemik iltihaplı bir hastalıktır. Pek oldukca eklemi aynı anda etkilemesi sonucu biçim bozukluklarına ve sakatlanmalara sebep olur. Yaşam standardını oldukça düşüren eklem romatizması iltihaplı bir hastalık olması sebebiyle ara sıra organ tutulumları da görülür. Toplumda görülme sıklığı %0.5 ile %1 aralığındadır ve her yaşta görülebilir olsa da çoğunlukla 30 ile 50 yaş aralığında adım atar. Hanımlarda erkeklere oranla iki-üç kat fazla görülür. Sebebi tam olarak bilinmese de genetik ve çevresel faktörlerin etkili olduğu kabul edilir. Çevresel faktörler içinde sigara kullanımı eklem romatizmasının en büyük risk faktörünü oluşturur. Hastaların ortalama %70’inde birkaç haftada gelişen hafifçe ateş, hâlsizlik, kilo kaybı, bitkinlik ve eklem ağrısı hastalığın ilk emareleri içinde yer alır. Eklem ağrıları çoğunlukla uyku ve istirahat sonrası hissedilir. Sabah tutukluğu en mühim bulgular içinde yer alır. Romatoid Artrit‘in öteki bazı emareleri şu şekilde sıralanır:

  • Ellerde şişme ve ağrı
  • Dirsek ve dizlerde şişme
  • Bazı omurlarda tutulum kaynaklı boyun ağrıları
  • Ağrısız deri altı nodülleri
  • Kalp ve akciğer tutulumu
  • Gözlerde ani kızarma ve ağrı
  • Nörolojik tutulum

Kas ve yumuşak doku romatizması olarak adlandırılan fibromiyalji yaygın ağrılar ile seyreder. Burada ağrı eklemlerden kaynaklanmaz sadece yaygın olarak ağrı ve sızı hissedilir. Sabah tutukluğu ve yorgunluğa, vücutta kırılgan noktaların varlığı, iç ve dış uyaranlara karşı duyarlılık ve uyku bozuklukları birlikte rol alır. Toplumda oldukça sık görülen kas ve yumuşak doku romatizmasında çoğu zaman hastalarda çift taraflı, sadece bir yanda daha çok olan ağrı görülür. Çoğunlukla boyun, omuzlar, sırt, göğüs, bel, kalçalar ve dizlerde ağrı hissedilir. Ara sıra ağrıların sertliği ve konumu değişebilir. Bitkinlik ve bitkinlik hastanın yaşam standardını düşürecek kadar şiddetlidir ve gün boyu sürebilir. Hastalar sabah dinlenmemiş uyanırlar ve uykuları son aşama hafiftir. Gece süresince hela ihtiyacı hissederler. Şikayetler soğuk, bitkinlik, oldukca emek harcama ya da hareketsizlik ile artarken sıcak, masaj, istirahat ve hafifçe egzersiz ile azalır. Hastalar genel olarak kırılgan kişiliklere haizdir ve bazı antidepresan ilaçların kişiye iyi gelmesi sebebiyle de depresif olmamalarına karşın depresyon tanısı konabilir. Yaşamı tehdit etmeyen fibromiyalji hastalığında organ tutulumu şeklinde riskler bulunmaz.

Romatizma testleri

Romatizmal hastalıkların tanısı için pek oldukca kontrol yöntemi bulunur. Ilk olarak hastanın hikayesi dikkatlice dinlenir ve genetik geçmişi dikkatlice incelenir. Fizik muayene ile emareler incelendikten sonrasında hekimin gereksinim duyduğu durumlarda laboratuvar testleri istenir. İyi bir öykü anamnezi ve fizik muayene ile tanının %70’i konabilse de ayırıcı tanıda laboratuvar testleri gereklidir. Romatizma testi diye bir kontrol olmamasına karşın değişik testler uygulanarak romatizmal hastalığın türü netleştirilir. Bu testler şu şekilde sıralanabilir:

  • Kemik metabolizmasını değerlendirmek için kalsiyum, fosfor ve alkali fosfataz ölçümleri
  • İltihap varlığını ve sertliğini anlayabilmek için kan testleri
  • Anemi varlığının tespiti
  • İmmünolojik testler
  • Eklem aralığından alınan sıvının incelenmesi
  • Biyopsi ile doku incelemesi
  • Elektromiyografik ve radyolojik incelemeler

Derhal tüm hastalıklarda olduğu şeklinde romatizmal hastalıklarda da erken tanı son aşama önemlidir. Erken tanı ile sakatlıklar ve organ tutulumları önlenebilir.

Romatizma tedavisi

Romatizmal hastalığın tam olarak teşhisi konduktan sonrasında kişiye hususi olarak tedavi başlanır. İlaçlar, sistemik olarak kısaca tüm vücuda tesir sağlayabilmesi için içsel olarak uygulanır. Bu aşamada amaç semptomları gidermek olabileceği şeklinde hastalığın seyrine pozitif yönde tesiri bulunan ilaçlarla hastalığın ilerleyişini durdurmak ya da geriletmek olabilir. İltihap önleyici, hastalığı modifiye edici ilaçlar, kortizon ve daha pek oldukca yöntem pozitif yönde tesirleri sebebiyle kullanılabilir. Buna ek olarak eklemlere lokal tedavi uygulamaları yapılabilir. Burada doktorunuzun önerilmiş olduğu tedavi yöntemini tertipli ve sürekli olarak uygulamak son aşama önemlidir.

Romatizmaya hangi bölüm bakar?

Romatizmal hastalıklara romatoloji bölümündeki romatolog hekimler bakar. Romatoloji; romatizmal ve öteki kas iskelet sistemi hastalıklarını inceleyen bilim dalıdır. Romatoloji bölümünde romatolog, fizik tedavi ve rehabilitasyon hekimleri beraber çalışır.

Romatizma genetik midir?

Romatizmal hastalıklarda genetik kalıtım oldukça önemlidir. Ailede romatizmal hastalık teşhisi konmuş kişilerin bulunması yatkınlığı artırsa da hastalığın sebebi mevzusunda genetik faktörler kesinlik taşımaz. Sadece kişinin ailesinde hastalık geçmişinin olması tanı koymayı kolaylaştırır.

Romatizma ağrısına ne iyi gelir?

Romatizmal hastalıklarda bulunan ağrı tipleri oldukça geniş bir aralıkta bulunur. Bu durum hastalığın getirmiş olduğu ağrı ve öteki yakınmalar için uygulanacak tedavi yöntemini hususi kılar. Mesela kaplıca tedavisi iltihaplı romatizmal hastaların şikayetlerini artırırken kireçlenme de yararlı olabilir. Değişik yöntemler denemeden ilkin kesinlikle doktorunuza danışmanız gerekir.

Romatizma ilaçları

Romatizmal hastalıkların tedavisinde, hastalığın ilerleyişini durdurmaya ve geriletmeye yönelik ilaçlar kullanılır. Hasta, tertipli olarak hekim kontrolüne giderek doktor ile beraber durumu yine yine değerlendirilmeli ve yaşam kalitesinin artmasını hedeflemelidir. Tüm ilaçlarda olduğu şeklinde romatizma ilaçları da hekim kontrolünde kullanılmalıdır. İlaçlar iğne ve hap şeklinde olabilir. Hekiminizin önerilmiş olduğu durumlarda egzersiz de faydalıdır.

Romatizmaya iyi gelmeyen yiyecekler

Hastaların şikayetlerini artıran yiyecekler kişiden kişiye değişim gösterse de çoğu zaman beyaz ekmek, şekerli tatlılar, dondurma çeşitleri, kızarmış patates ve margarin tüketilmesi sakıncalı olabilir.

Çocuklarda romatizma

Romatizma derhal her yaş grubunda görüldüğü şeklinde çocuklarda da görülür. Çoğunlukla gelişme ağrıları ile karıştırılır. Eklem ağrısı, kas güçsüzlüğü, ateş şeklinde şikayetlerin ciddiye alınıp değerlendirilmesi gerekir. Çocuklardaki ağrıları gelişme ağrılarından ayırt etmek için ilk olarak ağrı bölgeleri dikkatle incelenmelidir. Bacak, baldır ve bacağın ön tarafı ağrının en sık görüldüğü noktalar arasındadır. Evlatların hareket yeteneklerinin kısıtlanmasına sebep olan hastalık, tüm vücut sistemini de etkileyebilir. Bu hastalık türleri eğer dikkatli ve devamlı tedavi edilmezse kalıcı ve hareketleri engelleyici boyutlara ulaşabilir. Erken tanının son aşama mühim olduğu romatizmal hastalıkların teşhis ve tedavisi için romatoloji uzmanına kontrollerinizi yaptırmayı dikkatsizlik etmeyin.