Gıda zehirlenmeleri

Besin Zehirlenmesi Niçin Doğar?

Gıdaların hazırlanması sürecindeki yetiştirilmeleri, hasat edilmeleri, işlenmeleri, depolanmaları, nakliyeleri yada hazırlamaları şeklinde herhangi bir noktada kontaminasyon gerçekleşebilir.

Besin zehirlenmesinin çoğu zaman sebebi çapraz kontaminasyon, şu demek oluyor ki zararı olan organizmaların bir yüzeyden diğerine aktarılmasıdır. Bu, bilhassa salatalar yada öteki ürünler şeklinde pişmeden, yemeye hazır yiyecekler için yaygın bir sorundur.

Bu tür yiyecekler ek olarak pişirilmediğinden, zararı olan organizmalar yemeden ilkin imha edilmez ve besin zehirlenmesine niçin olabilirler.

Birçok bakteriyel, parazitik yada viral gizmen besin zehirlenmesine niçin olur. Ihtimaller içinde kontaminasyon türlerinin adları, semptom başlangıç süreleri, emareleri ve zararı olan organizmaların yayılma yolları hakkında bir kaç örnek aşağıda verilmiştir:

Salmonella semptomlarını 1 ila 3 gün içinde gösterir. Pişmemiş yada kontamine et, kümes hayvanları, süt yada yumurta sarısı üstünden yayılabilir. Yetersiz pişirmeden etkilenmeden kurtulabilir bu sebeple gıdaları hazırlarken azca pişirmeden kaçınmak gereklidir. Bununla birlikte hijyenik olarak temizlenmemiş bıçaklar, kesme yüzeyleri şeklinde mutfak aletleri yada enfekte bir besin maddesi ile yayılabilir.

Shigella semptomlarını 24 ila 48 saat içinde gösterir. Deniz ürünleri ve pişmeden, yemeye hazır ürünler üstünden yayılabilir.

Staphylococcus aureus semptomlarını 1 ila 6 saat içinde gösterir. Etler ve hazırlanmış salatalar, krema sosları ve krema dolgulu hamur harcı işleri üstünden yayılabilir. Bununla birlikte elle temas, öksürme ve hapşırma kanalıyla yayılabilir.

Vibrio Vulnificus semptomlarını 1 ila 7 gün içinde gösterir. Pişmemiş istiridye, pişmeden yada azca pişmiş midye, üstünden ya da deniz suyu ile yayılabilir.

Ferdin kontamine yiyecekleri yedikten sonrasında hasta olup olamayacağını belirleyen faktörler içinde kontaminasyona neden olan organizmanın tipi, maruz kalma miktarı, ferdin yaşı ve genel sıhhat durumu bulunur.

 

Buna gore yaşlı yetişkinlerde bağışıklık sistemi bulaşıcı organizmalara daha gençken olmasıyla birlikte süratli ve etkili bir halde cevap vermeyebilir. Bebekler ve ufak evlatların bağışıklık sistemleri tam olarak gelişmediği için etkilenme oranları daha yüksek olabilir.

Hamilelik esnasında metabolizma ve dolaşımdaki değişimler besin zehirlenmesi riskini artırabilir. Ferdin bağışıklık sisteminin gösterdiği tepki hamilelik esnasında daha şiddetli olabilir. Nadiren hastalık fetüsü de etkileyebilir.

Besin Zehirlenmesi İle Ortaya Çıkabilecek Komplikasyonlar Nedir?

Besin zehirlenmesi esnasında görülen en yaygın ciddi komplikasyon dehidrasyon, şu demek oluyor ki su, mineral ve tuz kaybıdır. Sıhhatli bireylerin kusma ve ishalden kaybedilenleri geri almak için kafi sıvı tüketmesi durumunda dehidrasyon problem olmamalıdır.

Sadece bebekler, yaşlı yetişkinler ve baskılanmış bağışıklık sistemleri yada kronik hastalıkları olan kişiler, yenileyebileceklerinden daha çok sıvı kaybettiklerinde ciddi şekilde susuz kalabilirler. Bu şekilde bir durumda, hastaneye yatırılmaları ve intravenöz sıvılar almaları gerekebilir. Aşırı durumlarda, dehidrasyonun ölümcül neticeleri olabilir.

Bazı besin zehirlenmesi tipleri bazı bireyler için potansiyel olarak ciddi komplikasyonlara yol açabilir:

Listeria enfeksiyonu: Listeria besin zehirlenmesinin komplikasyonları, doğmamış bir bebek için oldukça ağır olabilir. Hamileliğin başlarında gerçekleşen bir listeria enfeksiyonu düşükle sonuçlanabilir. Hamileliğin ilerleyen aşamalarında gerçekleşen bir listeria enfeksiyonu anne hafifçe hasta olsa bile erken doğuma, ölü doğuma ya da doğan bebekte potansiyel olarak ölümcül bir enfeksiyona yol açabilir. Listeria enfeksiyonundan sağ kurtulan bebeklerde uzun soluklu tesirleri olan nörolojik hasar ve gelişmede gecikme görülebilir.

Escherichia coli (E. coli): Bazı E. coli suşları hemolitik üremik sendrom olarak adlandırılan ve böbreklerdeki ufak kan damarlarının iç çeperine zarar vererek bazı vakalarda böbrek yetmezliğine neden olan ağır bir komplikasyona niçin olabilir. Bu komplikasyonun görülmesi ihtimali 5 yaşından ufak çocuklarda, ileri yaşlarındaki erişkin yada bağışıklık sistemi zayıflamış bireylerde daha yüksektir. Bu risk kategorilerinde olan bireylerin bolca ya da kanlı ishalin ilk emaresinde doktora görünmesi gereklidir.

Besin Zehirlenmesi Iyi mi Önlenir?

Evde besin zehirlenmesini önlemek için ev halkının ellerini, mutfak eşyalarını ve besin hazırlama yüzeylerini sık sık yıkaması gereklidir.

Yiyecekleri ellemeden yada hazırlamadan ilkin elleri ılık sabunlu suyla minimum yirmi saniye süresince yıkamak zorunludur. Bulaşıkları, kesme tahtalarını ve yiyecek hazırlamak için kullanılan öteki yüzeyleri yıkamak için sıcak, sabunlu su kafi olacaktır

Pişmemiş yiyeceklerin yemeye hazır yiyeceklerden ayrı tutulması gereklidir. Alışveriş esnasında, yiyecek hazırlarken yada yiyecek saklarken, pişmeden et, kümes hayvanları, balık ve kabuklu deniz hayvanlarını öteki yiyecek türlerinden uzak tutmak çapraz kontaminasyonu önleyebilir.

Yiyecekleri güvenli bir ısıda, tamamen pişirmek önemlidir.  Bunun gerçekleşmesini takip etmenin en iyi yolu bir besin termometresi kullanmak olabilir.

Bir çok gıdadaki zararı olan organizmaları, gıdayı doğru sıcaklıkta pişirerek imha etmek ve zararsız hale getirmek mümkündür. Sığır etini iç ısısı minimum 71.1 C’ye çıkana kadar; kuzu eti ve dana eti şeklinde biftek, ve pirzola ürünlerini iç ısısı minimum 62.8 C’ye çıkana kadar; tavuk ve hindi şeklinde kümes hayvanlarını da iç ısısı minimum 73.9 C’ye pişirmek önemlidir. Balık ve kabuklu deniz hayvanlarının iyice pişirildiğinden güvenilir olunmalıdır.