Kronik (uzun seyirli) ve sık görülen bir eklem iltihabı olan gut hastalığı, monosodyum ürat adında olan monohidrat kristallerin dokularda birikimi ile karakterize bir rahatsızlıktır. Zamanı fazlaca önceki zamanlara dayanan gut hastalığı oldukça detaylı şekilde çalışılmış ve denetim altına alınabilmiş bir romatolojik hastalıktır.
Düzgüsel şartlar altında vücuttaki atık maddeler bilhassa protein yapısındaki atıklar ürik aside çevrilerek vücuttan uzaklaştırılır. Ürik asidin atımında yaşanılan problemler ya da bu maddelerin fazlaca fazla üretilmesi, kanda ve vücutta birikmeler ile sonuçlanabilir. Kan dolaşımındaki ürik asit miktarının normalin üstüne çıkması hiperürisemi olarak isimlendirilir. Bu durum süre içinde gut hastalığına ilerleyerek oldukça ağrılı eklem iltihapları ile sonuçlanabilir. Hiperürisemi bununla birlikte idrarın ve kanın oldukça asidik bir hal almasına niçin olur. Bazı etler, bira benzer biçimde alkollü içecekler, sardunya ve kurutulmuş baklagiller ürik asit seviyesi yüksek gıdalar içinde yer alır. Rejim haricinde genetik faktörler, aşırı şişman olmak yada aşırı kiloluluk ve stres benzer biçimde durumlar da kanda ürik asit düzeyinin yükselmesi ile ilişkili faktörler arasındadır.
Kanda aşırı oranda bulunan ürik asit, doku aralıklarından sızarak eklem içinde ve çevresindeki yapılarda birikir. Eklemlerde birikmesi bu bölgelerde iltihaplanmaya niçin olarak eklemde sıvı artışına, hareket kısıtlıklarına ve ağrılara yol açabilir. Bilhassa ayak başparmağı ve diz eklemlerini tutan bu rahatsızlığa gut hastalığı denir. Kimi zaman ürik asit böbreklerde de birikebilir. Bu durum böbrekte taş oluşumu ile sonuçlanabileceği için dikkatli olunmalıdır.
Gut Hastalığı Evreleri Nedir?
Gut hastalığı akut atak, interkritik dönem, kronik gut ve tofüslü gut olmak suretiyle 4 evre şeklinde seyreder.
AKUT ATAK
Hastalığın eklemde ansızın başladığı ve 5-10 gün devam eden evresidir. Eklemlerde kısa süreli şişmeler ve ağrılar gözlenir.
İNTERKRİTİK DÖNEM
Hasta şikayetlerinin tamamen geçmiş olduğu evredir. Sadece bu evrenin derhal peşinden yeniden şiddetli ataklar meydana gelebilir.
KRONİK GUT
Ataklar arası dönemin giderek kısalması ve tedavi olunmaması durumunda, bir yada birden fazla eklemde kalıcı şişlik, ağrı ve hareket kısıtlanması yaşanabilir.
TOFÜSLÜ GUT
Hastalık ilerledikçe ürik asit eklemlerde ve çevresindeki dokularda aşırı şekilde birikir ve tofüs denilen şişlikler oluşturur. Tofüsler bilhassa ayak baş parmağında, tarak kemiğinde, parmakların üstünde ve dirseklerin yanında ortaya çıkar.
Gut Hastalığı Emareleri Nedir?
Sabaha karşı vücutta asit iyonları birikmesi sonucu eklemlerde şişlik oluşur ve şiddetli ağrılar meydana gelir. Hatta ağrılar o denli şiddetlidir ki hasta uykusundan uyanır. Böbreklerde ürik asit birikimi sebebiyle oluşan bir gut hastalığı ise idrarda kan, taş benzer biçimde emarelere ek olarak karın ve bel ağrıları yaşanabilir. Ağrılar kronik bir hale gelir ve eklemlerde biriken ürik asit, eklemlerin devamlı şişmesine yol açarak deformasyonlara niçin olabilir.
Gut genel olarak bir eklem iltihaplanması (artrit) olarak kabul edilir. Atakların başlangıcı ani ve ağrılıdır. Etkilenen eklem bölgesinde yanma, sertlik ve şişme benzer biçimde çeşitli emareler meydana gelebilir. Gut hastalığının emareleri kişiden kişiye değişkenlik izah edebilir. Hatta bazı kişilerde asemptomatik (emare vermeyen) bir seyir de izleyebilir. Bu kişilerde kanda ürik asit seviyesi yükselmiş olarak tespit edilirken gut hastalığına dair herhangi bir yakınma mevcut değildir. Ataklar esnasında oluşan emareler akut gut semptomları olarak isimlendirilir. Ağrı, kızarıklık ve ödem gut atağının temel belirtileridir. Bilhassa geceleri süregelen atak sonrası kişiler, oluşan emareler sebebiyle uykusundan uyanabilir. Etkilenen bölgeye meydana getirilen oldukça ufak temaslar bile dayanılmaz derecede şikayetlere niçin olabilir. Hem de etkilenen eklemi hareketlerinde de bir kısıtlanma meydana gelir.
Akut gut atağında oluşan şikayetler tipik olarak tek bir eklemde ortaya çıkar. Ayak baş parmağı en sık etkilenen eklem bölgesidir. Şikayetlerin süresi çoğu zaman 12-24 saat içinde değişkenlik gösterse de 10 gün süresince belirtilerin devam etmiş olduğu ağır gut vakaları da mevcuttur. Hastalar akut gut atakları arasındaki sürede herhangi bir şikayetleri olmadan yaşamlarını sürdürür.
Tekrarlayan akut gut hastalığı atakları eklemlerde kalıcı hasara niçin olabilir. Eklem ağrısının yanında, inflamasyon, kızarıklık, ödem ve hareket problemi benzer biçimde emareler süre içinde iyileşirken etkilenen bölgenin cildinde soyulma ve kaşıntı benzer biçimde emareler ortaya çıkabilir. Ayak baş parmağı haricinde vücudun öteki eklemlerini de tutabilen bu hastalıkta bilek eklemleri, parmaklar, dirsek, topuk ve ayağın üst bölgesi, gut hastalığından etkilenebilecek öteki bölgeler içinde yer alır.
Gut hastalığı atakları normalden daha sık meydana gelirse bu durum kronik gut hastalığı olarak isimlendirilir. Kronik gut atakları uygun tedavi almadığı takdirde ciddi sıhhat problemlerine yol açabileceği için dikkatli olunmalıdır. Kronik gut hastalarında ağrı devamlı bir hal kazanmış olabilir, bu durumda kişinin uyku kalitesi oldukça negatif yönde etkilenir. Uykusuzluk sonucu halsizlik, stres artışı ve duygu durum değişikliği benzer biçimde problemler meydana gelebilir. Uyku kalitesi haricinde adım atma, ev işi yapma ve öteki çeşitli düzgüsel gündelik aktiviteler de negatif yönde etkilenebilir.
Tofüs, ürik asit kristallerinin deri altında birikmesi ile karakterize bir kronik gut şikayetidir. El, ayak, bilek ve kulak bölgesinde meydana gelebilen tofüsler ağrılı olmayan sadece atak esnasında iltihaplanarak ödemlenen sert deri altı şişlikleri olarak ortaya çıkar. Tofüs büyümeye devam ettikçe çevresindeki cilt ve eklem dokularına zarar verebilir. Bu durumun ilerlemesi ile eklem deformiteleri oluşabileceği için uygun tedavi alınması oldukça önemlidir.
Kanda yüksek oranda bulunan ürik asit böbrekler haricinde akciğerlerde de birikebilir. Oldukça ender görülen bu durum haricinde kronik gut hastalarında katarakt ve kuru göz sendromu benzer biçimde değişik sıhhat problemleri de oluşabileceği için dikkatli olunması önerilir.
Gut Hastalığı Niçin Olur?
Gut hastalığının en mühim sebebi vücudun ürik asit üretiminin fazla olması yada üretilen ürik asidin böbrekler vasıtasıyla dışarıya atılamamasıdır. Sağlıksız beslenme alışkanlıkları, aşırı alkol tüketimi, ani ve şiddetli seyreden hastalıklar, çeşitli ilaç tedavileri, eklem travmaları, cerrahi operasyonlar ve böbrek hastalıkları, kanda ürik asit miktarının artmasına niçin olabilecek durumlar içinde yer alır. Yaşın ilerlemesi de gut hastalığına yakalanma riskini artırıcı tesir izah edebilir. Gut bazı kişilerde ailesel geçiş gösterebilen bir rahatsızlıktır. SLC2A9 ve ABCG2 genleri başta olmak suretiyle düzinelerce değişik gen, gut hastalığına dair yatkınlık oluşmasına niçin olabilir. Gut hastalığı ile ilişkili genler ürik asit metabolizması ile ilişkilidir.
Genetik faktörlerin etkili olabileceği gut hastalığının oluşumunda ailesel faktörlere ek olarak bazı hastalıkların da kolaylaştırıcı tesir gösterebileceği kabul edilir. Aşırı kiloluluk, diyabet, kalp, yüksek gerilim, yüksek kolesterol hastalarında gut hastalığı görülme riskinin daha yüksek olduğu rahatsızlıklar içinde yer alır.
Bazı hastalıkların seyri esnasında vücutta ürik asit üretiminde bir artış meydana gelebilir. Anormal enzim aktiviteleri ile ilişkili olan bu durum çoğu zaman lenfoma, lösemi, hemolitik anemi ve psoriasis (sedef hastalığı) benzer biçimde rahatsızlıklarda ortaya çıkar. Kanser hastalarında tedavide kullanılan kemoterapi ve radyoterapi uygulamaları sonrası bir yan tesir olarak ürik asit üretiminde artış meydana gelebilir.
Gut Hastalığı Tanısı Nasıldır?
Sinoviyal sıvı (eklem boşluğundaki sıvı) analizlerinde monosodyum ürat kristallerinin tespit edilmesi gut hastalığı için altın standart tanı yöntemidir. Bu tetkikte hekimler ince bir iğne vasıtası ile etkilenen eklem bölgesinden sıvı örneği alırlar. Sinoviyal sıvı akut gut alevlenmeleri esnasında sarı renkli ve bulanık bir görünüm kazanır. Kristal ve beyaz kan hücrelerini de barındıran bu sıvının mikroskopik incelemesi ile beraber mikrobik etkenlere bağlı oluşan eklem iltihaplanmalarından ayrımı gerçekleştirilir.
Gut hastalığına tanısal yaklaşımda çeşitli laboratuvar çalışmalarından da yararlanılabilir. Beyaz kan hücresi sayısı, eritrosit sedimentasyon hızı (ESR) ve c-reaktif protein (CRP) benzer biçimde biyokimyasal belirteçler akut gut hastalığında yararlı olsa da bu hastalığa spesifik olmadıklarının unutulmaması gerekir. Kan testleri vasıtası ile ürik asit düzeyinin ölçülmesi oldukça mühim bir kontrol olsa da kimi zaman yanlış yönlendirmelere niçin olabilirler. Bazı kişilerde kan ürik asit düzeyi yüksek olarak tespit edilmesine karşın gut hastalığına dair emarelere haiz değilken, bazı kişilerde kan ürik asit düzeyleri düşük olmasına karşın gut hastalığı belirtilerinin meydana gelebileceği unutulmamalıdır. Bu nedenlerle kan ürik asit seviyesinin ölçümü gut hastalığı tanısı için tek başına kafi görülmese de bazı hastalarda gut seyrinin incelenmesi adına kullanılabilir.
Biyokimyasal tetkiklere ek olarak gut hastalığının tanısı amacıyla çeşitli görüntüleme çalışmalarına da başvurulabilir. Her ne kadar rutin olarak uygulanmasa da ultrasonografi kıkırdak bölgesinde biriken kristallerin tespit edilmesini sağlayabilir. X-ray grafiler öteki bazı eklem hastalıkları ile gut hastalığının ayrımında yarar gösterebilen radyolojik tanı araçları içinde yer alır.
Gut Hastalığı Tedavisi Nasıldır?
Gut hastalığında akut ataklar esnasında ve ataklar arasındaki dönemlerde ayrı ayrı tedavi şekilleri uygulanır. Ağrıların yoğun yaşandığı akut dönemlerde antiinflamatuar ilaçlar kullanılırken hastalığın gidişatına nazaran ilaç tedavisinde kullanılan ilaçlar hekimler tarafınca değiştirilebilir. Non-steroid anti inflamatuar ilaçlar, kolşisin yada kortikosteroidler kişinin durumuna nazaran gut hastalığının tedavisinde başvurulabilecek ilaçlar içinde yer alır. Kolşisin etken maddeli ilaçlar gut hastalığına bağlı oluşan ağrının kontrolünde etkili kabul edilen iltihaplanma karşıtı ilaçlardır.
Bazı hastalarda gut alevlenmeleri oldukça şiddetli ve kronik bir seyir izleyebilir. Bu kişilerde meydana gelebilecek böbrek taşı, tofüs yada öteki gut ilişkili komplikasyonların önlenmesi adına vücutta ürik asit yapımını azaltan yada idrarla ürik asit atılımını artıran ilaçlara başvurulabilir. Ateş, deri döküntüsü, karaciğer iltihabı yada böbrek problemleri benzer biçimde yan etkisinde bırakır ortaya çıkabilen bu ilaçların kullanımının tabip kontrolünde gerçekleştirilmesi oldukça önemlidir.
Fizyolojik aktivite, atakların sertliğini artırabileceği için akut dönemde hastaların istirahat etmeleri önerilir. Gut hastalığında ilaç tedavisi kadar rejim tedavisi de oldukça mühim rol oynar. Gut hastalığı tedavisi için hastaların diyetisyen tarafınca hazırlanan hususi bir rejime uymaları, bolca su tüketmeleri ve hafifçe egzersiz programları ile yaşam kalitelerini artırmaları önerilir.
GUT HASTALIĞI DİYETİ
Kişiye hususi ve gut hastalığına uygun beslenme programının hazırlanması, alevlenmelerin sayısını azaltmak adına atılabilecek en mühim adımlardan biridir. Bu rejim ile beraber kan ürik asit seviyesinin düzgüsel sınırlara çekilebilmesi amaçlanır.
Başta bira tüketimi olmak suretiyle alkol alımının kısıtlanması yada tamamen kesilmesi gut belirtilerinin iyileştirilmesinde mühim bir yaşam seçimi değişikliğidir. Buna ek olarak sıvı tüketiminin arttırılması, yağ oranı düşük süt ürünlerini tercih etme, pürin içinde ne olduğu yüksek organ etleri yada yağlı ufak balıkların tüketiminden açınmak, protein deposu olarak baklagillerin tercih edilmesi ve karbonhidrat tüketimi için tam buğday ürünlerin yada taze sebze ve meyvelerin tüketilmesi rejim planı içinde yer alabilecek öteki uygulamalar içinde yer alır.
Rejimde yer edinen düşük pürin içerikli besinler 100 gramında 100 miligramdan azca pürin içeren besinler olarak tanımlanır. Tüm meyveler gut hastalığı için problem teşkil etmeyen besinler içinde yer alır. Kiraz meyvesi ürik asit seviyesi ve inflamasyon düzeyine yapmış olduğu katkılar sebebiyle gut ataklarının önlenmesinde vücudun düzgüsel fonksiyonlarının desteklenmesini sağlayabilir. Patates, bezelye, mantar, patlıcan ve yeşil yapraklı sebzeler dahil olmak suretiyle tüm sebze ürünleri gut hastaları tarafınca tüketilebilecek gıdalar içerisindedir. Meyve ve sebzelere ek olarak yumurta, mandıra ürünleri, kuruyemişler, kahve, çay ve yeşil çay, baharatlar ve bitkisel yağlar da gut hastalarının beslenme planı içinde yer alabilen gıdalardır.
VÜCUT AĞIRLIĞINI AZALTMAK
Fazlalık kilolar gut ataklarının meydana gelmesi için bir risk unsuru olabilir. Bilhassa aşırı şişman kişilerde meydana gelen insülin direnci yüksek kan ürik asit seviyesi ile ilişkili kabul edilen bir durumdur. Kilo kaybı ile beraber kişiler hem insülin hormonuna karşı olan direnci kırabilir hem de ürik asit seviyelerinin daha düşük seviyelere gerilemesine katkı sağlayabilir.
Gut hastalarının zayıflama mevzusunda dikkat etmeleri ihtiyaç duyulan husus zayıflamanın hızıdır. Oldukça düşük kalorili beslenme ile süratli şekilde zayıflama gut hücumu gelişme riskini artırabileceği için dikkatli olunmalıdır.
EGZERSİZ YAPMAK
Tertipli egzersiz yapmak gut hastalığının ataklarına önlemek adına yapılabilecek bir öteki uygulamadır ve ürik asit seviyesinin düşürülmesine katkı sağlayabilir.
YETERLİ SIVI TÜKETİMİ
Günlük kafi sıvı tüketiminin sağlanması gut hücumu gelişme riskini düşürücü tesir izah edebilir. Sıvı alımı ile beraber kan dolaşımındaki fazladan ürik asitin böbreklerden atılımı kolaylaşır ve idrar ile uzaklaştırılır. Sıvı tüketimi bilhassa terleme ile vücut sıvısının bir kısmını kaybeden tertipli egzersiz icra eden kişilerin dikkatsizlik etmemesi ihtiyaç duyulan bir mevzudur.
ALKOL TÜKETİMİNİ SINIRLAMAK
Alkol, gut hastalığı için malum bir tetikleyicidir. Bu durumun sebebi vücudun alkol tüketimi ile beraber vücuttan fazla ürik asiti uzaklaştırmak yerine alkolün atılmasına öncelik vermesinden oluşur. Böylelikle alkol tüketimi ile beraber yüksek oranda kalan ürik asitin birikmesi ve kristal formuna dönüşmesi kolaylaşır.
Rejim, egzersiz ve öteki yaşam seçimi değişimleri gut ve öteki ürik asit yüksekliğine bağlı oluşan sıhhat durumlarında oldukça etkili uygulamalardır. Bazı kişilerde ise yaşam seçimi değişikliklerine ek olarak medikal tedavi uygulamaları lüzumlu olabilir. Hekimler tarafınca reçetelendirilen ilaçlara harfiyen uyulması tedavinin mühim bir parçasıdır.
Bir eklem iltihabı türü olan gut hastalığının emarelerini kendinizde yada çevrenizde fark etmeniz halinde sıhhat kuruluşlarına başvurarak uygun tedavi ve yaşam seçimi değişimleri hakkında uzman hekimlerden yardım almanız önerilir.
Sıhhatli günler diliyoruz.
Gut Hastalığı Nedir?
by admin • Genel Hastalıklar Tags: Gut Hastalığı, Gut Hastalığı belirtileri, Gut Hastalığı Nedir?, Gut Hastalığı tedavisi • 0 Comments
Kronik (uzun seyirli) ve sık görülen bir eklem iltihabı olan gut hastalığı, monosodyum ürat adında olan monohidrat kristallerin dokularda birikimi ile karakterize bir rahatsızlıktır. Zamanı fazlaca önceki zamanlara dayanan gut hastalığı oldukça detaylı şekilde çalışılmış ve denetim altına alınabilmiş bir romatolojik hastalıktır.
Düzgüsel şartlar altında vücuttaki atık maddeler bilhassa protein yapısındaki atıklar ürik aside çevrilerek vücuttan uzaklaştırılır. Ürik asidin atımında yaşanılan problemler ya da bu maddelerin fazlaca fazla üretilmesi, kanda ve vücutta birikmeler ile sonuçlanabilir. Kan dolaşımındaki ürik asit miktarının normalin üstüne çıkması hiperürisemi olarak isimlendirilir. Bu durum süre içinde gut hastalığına ilerleyerek oldukça ağrılı eklem iltihapları ile sonuçlanabilir. Hiperürisemi bununla birlikte idrarın ve kanın oldukça asidik bir hal almasına niçin olur. Bazı etler, bira benzer biçimde alkollü içecekler, sardunya ve kurutulmuş baklagiller ürik asit seviyesi yüksek gıdalar içinde yer alır. Rejim haricinde genetik faktörler, aşırı şişman olmak yada aşırı kiloluluk ve stres benzer biçimde durumlar da kanda ürik asit düzeyinin yükselmesi ile ilişkili faktörler arasındadır.
Kanda aşırı oranda bulunan ürik asit, doku aralıklarından sızarak eklem içinde ve çevresindeki yapılarda birikir. Eklemlerde birikmesi bu bölgelerde iltihaplanmaya niçin olarak eklemde sıvı artışına, hareket kısıtlıklarına ve ağrılara yol açabilir. Bilhassa ayak başparmağı ve diz eklemlerini tutan bu rahatsızlığa gut hastalığı denir. Kimi zaman ürik asit böbreklerde de birikebilir. Bu durum böbrekte taş oluşumu ile sonuçlanabileceği için dikkatli olunmalıdır.
Gut Hastalığı Evreleri Nedir?
Gut hastalığı akut atak, interkritik dönem, kronik gut ve tofüslü gut olmak suretiyle 4 evre şeklinde seyreder.
AKUT ATAK
Hastalığın eklemde ansızın başladığı ve 5-10 gün devam eden evresidir. Eklemlerde kısa süreli şişmeler ve ağrılar gözlenir.
İNTERKRİTİK DÖNEM
Hasta şikayetlerinin tamamen geçmiş olduğu evredir. Sadece bu evrenin derhal peşinden yeniden şiddetli ataklar meydana gelebilir.
KRONİK GUT
Ataklar arası dönemin giderek kısalması ve tedavi olunmaması durumunda, bir yada birden fazla eklemde kalıcı şişlik, ağrı ve hareket kısıtlanması yaşanabilir.
TOFÜSLÜ GUT
Hastalık ilerledikçe ürik asit eklemlerde ve çevresindeki dokularda aşırı şekilde birikir ve tofüs denilen şişlikler oluşturur. Tofüsler bilhassa ayak baş parmağında, tarak kemiğinde, parmakların üstünde ve dirseklerin yanında ortaya çıkar.
Gut Hastalığı Emareleri Nedir?
Sabaha karşı vücutta asit iyonları birikmesi sonucu eklemlerde şişlik oluşur ve şiddetli ağrılar meydana gelir. Hatta ağrılar o denli şiddetlidir ki hasta uykusundan uyanır. Böbreklerde ürik asit birikimi sebebiyle oluşan bir gut hastalığı ise idrarda kan, taş benzer biçimde emarelere ek olarak karın ve bel ağrıları yaşanabilir. Ağrılar kronik bir hale gelir ve eklemlerde biriken ürik asit, eklemlerin devamlı şişmesine yol açarak deformasyonlara niçin olabilir.
Gut genel olarak bir eklem iltihaplanması (artrit) olarak kabul edilir. Atakların başlangıcı ani ve ağrılıdır. Etkilenen eklem bölgesinde yanma, sertlik ve şişme benzer biçimde çeşitli emareler meydana gelebilir. Gut hastalığının emareleri kişiden kişiye değişkenlik izah edebilir. Hatta bazı kişilerde asemptomatik (emare vermeyen) bir seyir de izleyebilir. Bu kişilerde kanda ürik asit seviyesi yükselmiş olarak tespit edilirken gut hastalığına dair herhangi bir yakınma mevcut değildir. Ataklar esnasında oluşan emareler akut gut semptomları olarak isimlendirilir. Ağrı, kızarıklık ve ödem gut atağının temel belirtileridir. Bilhassa geceleri süregelen atak sonrası kişiler, oluşan emareler sebebiyle uykusundan uyanabilir. Etkilenen bölgeye meydana getirilen oldukça ufak temaslar bile dayanılmaz derecede şikayetlere niçin olabilir. Hem de etkilenen eklemi hareketlerinde de bir kısıtlanma meydana gelir.
Akut gut atağında oluşan şikayetler tipik olarak tek bir eklemde ortaya çıkar. Ayak baş parmağı en sık etkilenen eklem bölgesidir. Şikayetlerin süresi çoğu zaman 12-24 saat içinde değişkenlik gösterse de 10 gün süresince belirtilerin devam etmiş olduğu ağır gut vakaları da mevcuttur. Hastalar akut gut atakları arasındaki sürede herhangi bir şikayetleri olmadan yaşamlarını sürdürür.
Tekrarlayan akut gut hastalığı atakları eklemlerde kalıcı hasara niçin olabilir. Eklem ağrısının yanında, inflamasyon, kızarıklık, ödem ve hareket problemi benzer biçimde emareler süre içinde iyileşirken etkilenen bölgenin cildinde soyulma ve kaşıntı benzer biçimde emareler ortaya çıkabilir. Ayak baş parmağı haricinde vücudun öteki eklemlerini de tutabilen bu hastalıkta bilek eklemleri, parmaklar, dirsek, topuk ve ayağın üst bölgesi, gut hastalığından etkilenebilecek öteki bölgeler içinde yer alır.
Gut hastalığı atakları normalden daha sık meydana gelirse bu durum kronik gut hastalığı olarak isimlendirilir. Kronik gut atakları uygun tedavi almadığı takdirde ciddi sıhhat problemlerine yol açabileceği için dikkatli olunmalıdır. Kronik gut hastalarında ağrı devamlı bir hal kazanmış olabilir, bu durumda kişinin uyku kalitesi oldukça negatif yönde etkilenir. Uykusuzluk sonucu halsizlik, stres artışı ve duygu durum değişikliği benzer biçimde problemler meydana gelebilir. Uyku kalitesi haricinde adım atma, ev işi yapma ve öteki çeşitli düzgüsel gündelik aktiviteler de negatif yönde etkilenebilir.
Tofüs, ürik asit kristallerinin deri altında birikmesi ile karakterize bir kronik gut şikayetidir. El, ayak, bilek ve kulak bölgesinde meydana gelebilen tofüsler ağrılı olmayan sadece atak esnasında iltihaplanarak ödemlenen sert deri altı şişlikleri olarak ortaya çıkar. Tofüs büyümeye devam ettikçe çevresindeki cilt ve eklem dokularına zarar verebilir. Bu durumun ilerlemesi ile eklem deformiteleri oluşabileceği için uygun tedavi alınması oldukça önemlidir.
Kanda yüksek oranda bulunan ürik asit böbrekler haricinde akciğerlerde de birikebilir. Oldukça ender görülen bu durum haricinde kronik gut hastalarında katarakt ve kuru göz sendromu benzer biçimde değişik sıhhat problemleri de oluşabileceği için dikkatli olunması önerilir.
Gut Hastalığı Niçin Olur?
Gut hastalığının en mühim sebebi vücudun ürik asit üretiminin fazla olması yada üretilen ürik asidin böbrekler vasıtasıyla dışarıya atılamamasıdır. Sağlıksız beslenme alışkanlıkları, aşırı alkol tüketimi, ani ve şiddetli seyreden hastalıklar, çeşitli ilaç tedavileri, eklem travmaları, cerrahi operasyonlar ve böbrek hastalıkları, kanda ürik asit miktarının artmasına niçin olabilecek durumlar içinde yer alır. Yaşın ilerlemesi de gut hastalığına yakalanma riskini artırıcı tesir izah edebilir. Gut bazı kişilerde ailesel geçiş gösterebilen bir rahatsızlıktır. SLC2A9 ve ABCG2 genleri başta olmak suretiyle düzinelerce değişik gen, gut hastalığına dair yatkınlık oluşmasına niçin olabilir. Gut hastalığı ile ilişkili genler ürik asit metabolizması ile ilişkilidir.
Genetik faktörlerin etkili olabileceği gut hastalığının oluşumunda ailesel faktörlere ek olarak bazı hastalıkların da kolaylaştırıcı tesir gösterebileceği kabul edilir. Aşırı kiloluluk, diyabet, kalp, yüksek gerilim, yüksek kolesterol hastalarında gut hastalığı görülme riskinin daha yüksek olduğu rahatsızlıklar içinde yer alır.
Bazı hastalıkların seyri esnasında vücutta ürik asit üretiminde bir artış meydana gelebilir. Anormal enzim aktiviteleri ile ilişkili olan bu durum çoğu zaman lenfoma, lösemi, hemolitik anemi ve psoriasis (sedef hastalığı) benzer biçimde rahatsızlıklarda ortaya çıkar. Kanser hastalarında tedavide kullanılan kemoterapi ve radyoterapi uygulamaları sonrası bir yan tesir olarak ürik asit üretiminde artış meydana gelebilir.
Gut Hastalığı Tanısı Nasıldır?
Sinoviyal sıvı (eklem boşluğundaki sıvı) analizlerinde monosodyum ürat kristallerinin tespit edilmesi gut hastalığı için altın standart tanı yöntemidir. Bu tetkikte hekimler ince bir iğne vasıtası ile etkilenen eklem bölgesinden sıvı örneği alırlar. Sinoviyal sıvı akut gut alevlenmeleri esnasında sarı renkli ve bulanık bir görünüm kazanır. Kristal ve beyaz kan hücrelerini de barındıran bu sıvının mikroskopik incelemesi ile beraber mikrobik etkenlere bağlı oluşan eklem iltihaplanmalarından ayrımı gerçekleştirilir.
Gut hastalığına tanısal yaklaşımda çeşitli laboratuvar çalışmalarından da yararlanılabilir. Beyaz kan hücresi sayısı, eritrosit sedimentasyon hızı (ESR) ve c-reaktif protein (CRP) benzer biçimde biyokimyasal belirteçler akut gut hastalığında yararlı olsa da bu hastalığa spesifik olmadıklarının unutulmaması gerekir. Kan testleri vasıtası ile ürik asit düzeyinin ölçülmesi oldukça mühim bir kontrol olsa da kimi zaman yanlış yönlendirmelere niçin olabilirler. Bazı kişilerde kan ürik asit düzeyi yüksek olarak tespit edilmesine karşın gut hastalığına dair emarelere haiz değilken, bazı kişilerde kan ürik asit düzeyleri düşük olmasına karşın gut hastalığı belirtilerinin meydana gelebileceği unutulmamalıdır. Bu nedenlerle kan ürik asit seviyesinin ölçümü gut hastalığı tanısı için tek başına kafi görülmese de bazı hastalarda gut seyrinin incelenmesi adına kullanılabilir.
Biyokimyasal tetkiklere ek olarak gut hastalığının tanısı amacıyla çeşitli görüntüleme çalışmalarına da başvurulabilir. Her ne kadar rutin olarak uygulanmasa da ultrasonografi kıkırdak bölgesinde biriken kristallerin tespit edilmesini sağlayabilir. X-ray grafiler öteki bazı eklem hastalıkları ile gut hastalığının ayrımında yarar gösterebilen radyolojik tanı araçları içinde yer alır.
Gut Hastalığı Tedavisi Nasıldır?
Gut hastalığında akut ataklar esnasında ve ataklar arasındaki dönemlerde ayrı ayrı tedavi şekilleri uygulanır. Ağrıların yoğun yaşandığı akut dönemlerde antiinflamatuar ilaçlar kullanılırken hastalığın gidişatına nazaran ilaç tedavisinde kullanılan ilaçlar hekimler tarafınca değiştirilebilir. Non-steroid anti inflamatuar ilaçlar, kolşisin yada kortikosteroidler kişinin durumuna nazaran gut hastalığının tedavisinde başvurulabilecek ilaçlar içinde yer alır. Kolşisin etken maddeli ilaçlar gut hastalığına bağlı oluşan ağrının kontrolünde etkili kabul edilen iltihaplanma karşıtı ilaçlardır.
Bazı hastalarda gut alevlenmeleri oldukça şiddetli ve kronik bir seyir izleyebilir. Bu kişilerde meydana gelebilecek böbrek taşı, tofüs yada öteki gut ilişkili komplikasyonların önlenmesi adına vücutta ürik asit yapımını azaltan yada idrarla ürik asit atılımını artıran ilaçlara başvurulabilir. Ateş, deri döküntüsü, karaciğer iltihabı yada böbrek problemleri benzer biçimde yan etkisinde bırakır ortaya çıkabilen bu ilaçların kullanımının tabip kontrolünde gerçekleştirilmesi oldukça önemlidir.
Fizyolojik aktivite, atakların sertliğini artırabileceği için akut dönemde hastaların istirahat etmeleri önerilir. Gut hastalığında ilaç tedavisi kadar rejim tedavisi de oldukça mühim rol oynar. Gut hastalığı tedavisi için hastaların diyetisyen tarafınca hazırlanan hususi bir rejime uymaları, bolca su tüketmeleri ve hafifçe egzersiz programları ile yaşam kalitelerini artırmaları önerilir.
GUT HASTALIĞI DİYETİ
Kişiye hususi ve gut hastalığına uygun beslenme programının hazırlanması, alevlenmelerin sayısını azaltmak adına atılabilecek en mühim adımlardan biridir. Bu rejim ile beraber kan ürik asit seviyesinin düzgüsel sınırlara çekilebilmesi amaçlanır.
Başta bira tüketimi olmak suretiyle alkol alımının kısıtlanması yada tamamen kesilmesi gut belirtilerinin iyileştirilmesinde mühim bir yaşam seçimi değişikliğidir. Buna ek olarak sıvı tüketiminin arttırılması, yağ oranı düşük süt ürünlerini tercih etme, pürin içinde ne olduğu yüksek organ etleri yada yağlı ufak balıkların tüketiminden açınmak, protein deposu olarak baklagillerin tercih edilmesi ve karbonhidrat tüketimi için tam buğday ürünlerin yada taze sebze ve meyvelerin tüketilmesi rejim planı içinde yer alabilecek öteki uygulamalar içinde yer alır.
Rejimde yer edinen düşük pürin içerikli besinler 100 gramında 100 miligramdan azca pürin içeren besinler olarak tanımlanır. Tüm meyveler gut hastalığı için problem teşkil etmeyen besinler içinde yer alır. Kiraz meyvesi ürik asit seviyesi ve inflamasyon düzeyine yapmış olduğu katkılar sebebiyle gut ataklarının önlenmesinde vücudun düzgüsel fonksiyonlarının desteklenmesini sağlayabilir. Patates, bezelye, mantar, patlıcan ve yeşil yapraklı sebzeler dahil olmak suretiyle tüm sebze ürünleri gut hastaları tarafınca tüketilebilecek gıdalar içerisindedir. Meyve ve sebzelere ek olarak yumurta, mandıra ürünleri, kuruyemişler, kahve, çay ve yeşil çay, baharatlar ve bitkisel yağlar da gut hastalarının beslenme planı içinde yer alabilen gıdalardır.
VÜCUT AĞIRLIĞINI AZALTMAK
Fazlalık kilolar gut ataklarının meydana gelmesi için bir risk unsuru olabilir. Bilhassa aşırı şişman kişilerde meydana gelen insülin direnci yüksek kan ürik asit seviyesi ile ilişkili kabul edilen bir durumdur. Kilo kaybı ile beraber kişiler hem insülin hormonuna karşı olan direnci kırabilir hem de ürik asit seviyelerinin daha düşük seviyelere gerilemesine katkı sağlayabilir.
Gut hastalarının zayıflama mevzusunda dikkat etmeleri ihtiyaç duyulan husus zayıflamanın hızıdır. Oldukça düşük kalorili beslenme ile süratli şekilde zayıflama gut hücumu gelişme riskini artırabileceği için dikkatli olunmalıdır.
EGZERSİZ YAPMAK
Tertipli egzersiz yapmak gut hastalığının ataklarına önlemek adına yapılabilecek bir öteki uygulamadır ve ürik asit seviyesinin düşürülmesine katkı sağlayabilir.
YETERLİ SIVI TÜKETİMİ
Günlük kafi sıvı tüketiminin sağlanması gut hücumu gelişme riskini düşürücü tesir izah edebilir. Sıvı alımı ile beraber kan dolaşımındaki fazladan ürik asitin böbreklerden atılımı kolaylaşır ve idrar ile uzaklaştırılır. Sıvı tüketimi bilhassa terleme ile vücut sıvısının bir kısmını kaybeden tertipli egzersiz icra eden kişilerin dikkatsizlik etmemesi ihtiyaç duyulan bir mevzudur.
ALKOL TÜKETİMİNİ SINIRLAMAK
Alkol, gut hastalığı için malum bir tetikleyicidir. Bu durumun sebebi vücudun alkol tüketimi ile beraber vücuttan fazla ürik asiti uzaklaştırmak yerine alkolün atılmasına öncelik vermesinden oluşur. Böylelikle alkol tüketimi ile beraber yüksek oranda kalan ürik asitin birikmesi ve kristal formuna dönüşmesi kolaylaşır.
Rejim, egzersiz ve öteki yaşam seçimi değişimleri gut ve öteki ürik asit yüksekliğine bağlı oluşan sıhhat durumlarında oldukça etkili uygulamalardır. Bazı kişilerde ise yaşam seçimi değişikliklerine ek olarak medikal tedavi uygulamaları lüzumlu olabilir. Hekimler tarafınca reçetelendirilen ilaçlara harfiyen uyulması tedavinin mühim bir parçasıdır.
Bir eklem iltihabı türü olan gut hastalığının emarelerini kendinizde yada çevrenizde fark etmeniz halinde sıhhat kuruluşlarına başvurarak uygun tedavi ve yaşam seçimi değişimleri hakkında uzman hekimlerden yardım almanız önerilir.
Sıhhatli günler diliyoruz.