Kan Tükürme

Öksürürken kan gelmesi yaşayanlar, balgamda kan ile karşılaşanlar ya da gece uyurken ağızdan kan gelmesi şeklinde durumlarla karşı karşıya kalanlar, hemoptizi nedir diye merak etmektedirler. Solunum yollarında bulunan damarlardan birinin bronşa açılması ile oluşan öksürükle kan yada kanlı balgam çıkarmak, hemoptizi ne demek sorusunun yanıtıdır. Hemoptizi, solunum yollarıyla ilgili olan nerede ise her hastalıkta görülebilmektedir. Kan tükürme kimi zaman bronşit şeklinde daha rahat hastalıklarda görülebilmekle beraber, kimi zaman akciğer kanseri, tüberküloz (verem), pulmoer emboli(akciğere pıhtı atması) şeklinde ciddi, erken tanı konulması dirimsel öneme haiz olabilen bazı hastalıklarda da görülebildiği için, solunum yolu hastalıklarının emareleri içinde hususi bir yere haizdir.

Kan Tükürme

Kan tükürme genel olarak solunum yolunda yaşanmış olan problemlerin bir sonucu olarak karşımıza çıkar. Çoğunlukla kronik bronşit ya da bronşetakzi kaynaklı bir kan tükürme ile karşı karşıya kalınır. Öte taraftan, verem, kalp yetmezliği, bronş problemleri, pnömoni ve akciğerde oluşmuş olabilecek bir kan pıhtısı şeklinde nedenler de kan tükürme sorunuyla karşı karşıya bırakabilir. Ağızdan tükürükle kan gelmesi, gece uyurken ağızdan kal gelmesi, öksürürken kan gelmesi ya da balgamda kan bulma şeklinde durumlar yaşayan insanların kesinlikle bir doktora denetim edilmesi gerekir. Kan tükürme hafife alınabilecek bir durum değildir. Ara sıra kan tükürme sonucunda dispne denilen nefes darlığı problemleri de yaşanabilir. Öksürük nöbeti, nefes darlığı ve bunlara bağlı kan tükürme şeklinde durumlarda bir doktora başvurmak, durum daha da fena bir halde ise 112’yi arayarak yardım istemek yararlı olacaktır.

Hematemez Nedir

Hemoptizi çoğunlukla, ağız ve burundan meydana gelen kan gelmesi ve gastrointestinal sistemden meydana gelen ve hematemez denen ağızdan kan gelmesi ile karıştırılmaktadır. Ayırıcı tanıda kan gelmesi öksürükle olurken ağız, burun ve boğazdan kan gelmesinde çoğu zaman kan sızıntı tarzında olmakta ve tükürükle gelmektedir. Hemoptizi, hematemez ayrımında ise şunlara dikkat edilmelidir.

Hemoptizide gelen kan parlak kırmızı ve çoğu zaman köpüklüdür. Hematemez de ise kusarken kan gelmesi yaşanır, kahve telvesi renginde ve bolca partiküllüdür. Hematemez, çoğu zaman mide ya da on iki parmak bağırsak ülserlerinde kanamalar yaşanması sebebiyle olur. Mide yada yutak borusu irritasyonları da kusarken kan gelmesi şeklinde sonuçlar doğurabilir.

Karaciğer hastalıkları da hematemez yaşanmasına ve ağızdan kan gelmesi durumunun yaşanmasına niçin olabilir. Ara sıra yutak borusu yırtılmalarında da kanamalar görülebilir. Çoğunlukla fazla alkol tüketimi sonucunda oluşan şiddetli kusma ya da yoğun öksürük sonucu yutak borusu yırtılmaları görülür. Öte taraftan nadiren de olsa mide ya da özefagus kanserleri sebebiyle ağızdan kan gelmesi yaşandığı bilinmektedir. Tamamı hematemez nedir sorusunun yanıtını oluştururlar.

Masif Hemoptizi

Hemoptizi de en mühim hususlardan birisi asla şüphesiz gelen kanın miktarıdır. Ortak bir karar olmasa da bir seferde 100 cc (bir çay bardağı) ya da günde toplam 600 cc (üç su bardağı) kadar kan gelmesi masif hemoptizi olarak adlandırılır. Masif hemoptiziler dirimsel çekince oluşturabileceği için yatarak takip ve tedavi edilmelidir.

İnsan toplam akciğer volümü ortalama 500 cc olduğu göz önünde bulundurulduğunda kan dışarı atılamayıp da bronşların içine dolarsa bu kişinin kendi kanıyla boğulmasına niçin olabilir. Akciğerlerde iki kan dolaşımı vardır, biri akciğerleri besleyen kan dolaşımı (bronşiyal), diğeri de vücutta oksijeni azalmış, karbondioksiti artmış kanın oksijenlendirilmek suretiyle akciğerlere getiren dolaşım sistemidir(pulmoner). Masif kanamalar daha devasa yükseklikte basınca haiz bronşiyal sistemden oluşur.

Hemoptizi Sebepleri

En sık görülen hemoptizi sebepleri, akut bronşitler, kronik bronşitler, pnömoni(zatüre), tüberkülozdan oluşan enfeksiyonlar, akciğer kanserleri, bronşiektazilerdir. Enfeksiyonlar, hemoptizilerin ortalama yüzde 50 – 70 içinde değişen oranlarda sebebini oluşturmaktadır. Çoğunlukla bakteriyel enfeksiyonlar hemoptizi sebebi olurken, influenza (grip) ve HIV(AIDS) şeklinde virüsler de hemoptizi sebepleri içinde yer alabilmektedir. Kronik bronşitler de, yıl içinde birkaç kez tekrarlayan hemoptizilere niçin olabilir.

Akciğer kanserleri ise, hemoptizilerin ortalama yüzde 20’sinden mesuldür. Endometriozis olarak adlandırılan bir bayan hastalığı da hemoptizinin ender sebepleri içinde yer alır ve tipik olarak kanamalar tane dönemlerinde meydana gelebilir. Bu kanamalar katemenial hemoptizi olarak adlandırılır. Arsenik, asbest, nikel, eter şeklinde bir ekip çevresel etkenlere maruziyet de hemoptiziye niçin olabilmektedir.

Bazı parazitik enfeksiyonlar da akciğerleri tuttuğunda hemoptiziye sebep olabilmektedir. Akciğere pıhtı atması, arteriovenöz malformasyonlar, arteriel anevrizmalar şeklinde damarsal hastalıklar da hemoptizi hastalığının yaşanmasına sebebiyet verebilir. Her türlü tetkike karşın ortalama yüzde 10 hastada, hemoptizinin sebebi bulunamaz ve bu durum idiopatik (sebepsiz) hemoptizi olarak adlandırılır.

Tanı Şekilleri

Kan tükürmenin nedenlerini saptamak için en sık başvurulan hemoptizi tanı şekilleri, kan – balgam tetkikleri, direk akciğer grafisi, tomografi, digital substrat anjiografi (DSA) ve bronkoskopidir. Direk akciğer grafileri hemoptizi nedenlerini saptamada düşük duyarlılığa haizdir. Bu yüzden çoğunlukla başta tomografi olmak suretiyle öteki tanı yöntemlerine gereksinim duyulmaktadır.

Tomografi, kan tükürme nedenlerini saptamada yüzde 60’dan yüzde 100’lere kadar değişen oranlarda sensitiviteye haizdir. Hemoptizi değerlendirmesinde tomografi ile bronkoskopinin beraber kullanılması, tanı oranını oldukça arttırmakta ve mutlak suretle önerilmektedir. Bronkoskopi ile hem kan tükürme sebebi araştırılabilirken hem de kimi zaman, bilhassa de masif hemoptizilerde, kanamanın durdurulmasını sağlayabilmektedir.